Geum.ru

Народная адукацыя у бсср: 1919-1924 гг.: Навуковая праца студэнта /пду, каф гiсторыi I сацыялогii; I. В. Альковiч. Наваполацк: пду, 2002

Вид материалаДокументы
Подобный материал:
1   2   3   4   5   6   7   8

26 студзеня 1922 года пры Наркамасветы быў утвораны Беларускі аддзел, а ў павятовых аддзелах народнай адукацыі - беларускія пададзелы [40, с. 2].

У 1920-1921 гадах адбываецца актыўнае адкрыццё беларускіх школ. 11 лютага 1921 года Народны камісарыят асветы выдаў цыркуляр, у якім прапаноўваў прыняць "неадкладныя меры" аб абавязковым навучанні на беларускай мове, і не толькі ў школах I і II ступені, але і на курсах у школах нацыянальных меншасцей [28, с. 2].

Асноўны ўпор у правядзенні палітыкі беларусізацыі рабіўся на пачатковы школы. Ужо ў 1922 годзе каля 20 % усіх чатырохгадовых школ Беларусі з'яўляліся школамі з выкладаннем на беларускай мове [28 с. 2].

Трэба адзначыць, што ў правядзенні палітыкі беларусізацыі існаваў і шэраг праблем. У справаздачы Мінскага павятовага аддзела народнай асветы (беларускага пададдзела) за красавік 1921 года пералічваюцца перашкоды ў арганізацыі беларускіх школ і навучання на беларускай мове (у склад калегіі не ўваходзіў загадчык беларускага пададдзелу, нехапала беларускіх кніжак у школе).

53

Для паспяховай работы па беларусізацыі асветы былі неабходны падручнікі.У адпаведнасці з пастановай, прынятай на II сессіі ЦВК у лютым 1921 года Дзяржвыдат пачаў выдаваць беларускія падручнікі: з 1 снежня 1921 года было надрукавана 5 відаў падручнікаў, агульнай колькасцю экзэмпляраў 79000 [28, с. 2].

Пасля грамадзянскай вайны і інтэрвенцыі друкарні знаходзіліся ў вельмі гаротным стане, што выклікала шэраг складанасцей у справе выдання падручнікаў, кожны год іх катастрафічна не хапала ў школах. З'явілася ідэя выдаваць падручнікі за мяжой. СНК адпусціў 20 мільёнаў царскіх рублёў, з якімі прадстаўнік Народнага Камісарыята асветы ў жніўні 1921 года адправіўся ў Берлін, дзе і пачалося выданне беларускіх кніг [28, с.2].

Асабліва добра справы з падручнікамі пайшлі ў 1922 годзе. У сакавіку было заснавана Беларускае кааператыўнае выдавецкае таварыства "Адраджэнне", якое потым стала называцца "Савецкая Беларусь" [28, с. 2]. Ужо праз тры - чатыры месяцы пасля заснавання "Адраджэння" Народны Камісарыят асветы меў магчымасць разаслаць па школах каля 150000 падручнікаў [28, с. 2]. У гэты ж час прыбылі кнігі з Берліна. У выніку ў 1922/1923 навучальным годзе школы ўпершыню былі больш-менш дастаткова ўкамплектаваны падручнікамі [28, с.2].

Адной з праблем у беларусізацыі школы было навучанне на роднай мове. Справа ў тым што ў двадцатыя гады 4-ы клас пачатковай школы для многіх быў апошнім годам навучання, таму вывучэнне беларускай мовы зводзілася да наступнага: уменне напісаць заяву, распіску, квітанцыю, тэлеграму, пратакол, справаздачу. Да таго ж Наркамасветы. не даводзіў да школ абавязковых вучэбных праграм. Іх распрацоўкай займаліся на месцы. Пасля таго як у 1920 годзе выйшлі праграмы Наркамасветы РСФСР, была падрыхтавана на іх аснове ў 1921 годзе першая беларуская праграма на роднай мове. Але нават на думку тагачасных метадыстаў, меўся сур'ёзны недахоп у яе змесце, адчуваўся ўплыу фармальна - граматычных тэндэнцый, праз пэўны час праграма была перапрацавана.

Такім чынам, можна сцвярджаць, што палітыка беларусізацыі пачалася з першых дзён савецкай улады. Умовы правядзення нацыянальнай палітыкі ў 1919-1924 гадах былі досыць спрыяльнымі. Правадзімая ў гэты час Новая эканамічная палітыка суправаджалася дэмакратызацыяй жыцця і увядзеннем шэрага свабод, а абуджэнне нацыянальнай свядомасці ў жыхароў Беларусі

54

стварыла спрыяльную ідэалагічную глебу. Не апошняе месца сярод перадумоў правядзення беларусізацыі займаў і факт існавання БНР.

Трэба зазначыць, што беларусізсцыя асветы праводзілася не на пустым месцы. Яшчэ да рэвалюцыі на тэрыторыі Беларусі адчыняюцца беарускія школы, настаўніцкія курсы, у гімназіях уводзяцца элементы беларускай культуры, выдаюцца падручнікі на беларускай мове.

Тым не менш, савецкае кіраўніцтва ў 1919 - 1924 гадах зрабіла шмат каштоўнага для развіцця беларускай школы. Дзякуючы адзінай сістэме кіравання асветай быў дадзены дакладны накірунак працэсу развіцця і станаўлення беларускіх школ. Праз стварэнне адзіных праграм, ва усіх пачатковых школах, сярэдніх навучальных установах, прафесіянальна -тэхнічных установах і ВНУ уводзіліся беларуская мова, беларуская літаратура і беларуская гісторыя.

Дзякуючы стварэнню спачатку Тэрміналагічнай камісіі, а потым Інбелкульта беларуская мова атрымала магчымасць быць мовай навуковых даследаванняў. Пры савецкай уладзе выданне падручнікаў на беларускай мове набывае пастаянны характар, а сетка школ з выкладаннем на беларускай мове у 1922/23 навучальным годзе ахоплівае 60% усіх школ БССР.

Нажаль, дасягненні першых гадоў "улады пралетарыята" былі ушчэнт знішчаны у наступныя дзесяцігоддзі. Несумненна беларусізацыя асветы першай паловы 20-х гадоў XX стагоддзя наклала свой адбітак на гісторыю развіцця народнай адукацыі ў Беларусі, але яе незавершанасць і раптоўнае згортванне не дазволілі стварыць сапраўды нацыянальную школу ў БССР. _

55

4.Тэхнічнае апісанне тэхналогіі стварэння wеЬ-сайта

Распрацаваны web-сайт на тэму: "Народная адукацыя ў БССР (1919-1924 г.)" з'яўляецца спосабам прадстаўлення інфармацыі з выкарыстаннем тэхналогій Word Wide Web (www).

Дадзены сайт утрымлівае тэкст дыпомнай працы на тэму : "Народная адукацыя ў БССР (1919-1924 г.)" і шэраг дадатковай інфармацыі па абранай тэматыцы.

Важным аспектам распрацоўкі сайта з'яўляецца выбар графічнага разрашэння. Старонкі сайта "Народная адукацыя ў БССР" аптымізаваны пад разрашэнне 800x600.

Інфармацыя, якая прадстаўлена на web-старонке носіць нелінейны характар. Гэтага магчыма дасягнуць сродкамі мовы разметкі гіпертэкставых старонак НТМL. НТМ дазваляе зрабіць спасылкі на розную "знешнюю інфармацыю", якая робіць больш разгорнутым прадстаўлены дакумент, дае магчымасць карыстальніку свабодна рухацца ў тэкставай прасторы web-сайта. Гіперспасылкі могут быць прадстаўлены ў выглядзе тэкставых строк, графічных выяў і элементаў Java (кнопкі). Пры распрацоўкі дадзенага сайта магчымасці Java не былі выкарастаны, что дазволіла павялічаць хуткасць працы сайта, спалучыць з рознымі версиями Іnternet-браўзераў, выпускаемых фірмамі Місrosoft i Netscape.

Важным кампанентам любой web-старонкі з'яўляюцца графічныя выявы, бо робяць дадзены матэрыял больш цікавым. У дадзеным сайце выкарыстоўваюцца два фармата графічных выяў - РNG і JPG. Гэтыя фарматы падтрымліваюць кампрэсію графічнай выявы, што дазваляе зменыпыць памер патрабуемай дзіскавай прасторы для захавання сайта, а таксама павялічвае хуткасць загрузкі старонак. Фармат JPG дазваляе захоўваць паўнаколерныя (Тrue Соlоr) выявы і выкарыстоўваецца для адлюстраваня фотаздымаў. Менавіта з-за дадзеных характарыстык часцей выкарыстоўваюць фармат JPG. Выявы ў фармаце JPG займаюць больш дзіскавай прасторы, але маюць лепшую якасць.

Адной з галоўных мэт дыпломнай працы з'яўлялась распрацоўка структуры прадстаўлення інфармацыі на сайце. Выпрацаваная структура адлюстравана на малюнке 1.

56

Уваход

Галоўная старонка

Дыплом

Змест

Аб аўтары

Бібліяграфія

Фота

Архіў

Мал. 1. Структура web-сайта

Са старонкі "Уваход" карыстальнік мае магчымасць апынуцца на галоўнай старонке, дзе знаходзяцца спасылкі на асноўныя інфармацыйныя вобласці сайта.

• Дыплом- гэта інфармацыйная вобласць утрымлівае тэкст дыпломнай працы. Сама праца падзелена на часткі, якія адпавядаюць параграфам дыпломнай працы. Пераход ад адной часткі да другой ажыццяўляецца пры дапамозе кнопак, размешчаных спачатку і напрыканцы старонак.

• Змест - алюстроўвае змест дыпломнай працы. 3 яго, пры дапамозе гіперспасылак, можна перайсці да адпаведнага раздзелу дыплома.

• Аб аўтары - прапануе інфармацыю аб стваральніку сайта.

• Бібліяграфія - адлюстроўвае спіс літаратуры, якая была выкарыстана пры напісанні дыпломнай працы.

57

• фота - утрымлівае фотаздымкі па дадзенай тэматыцы.

• Архіў - складаецца з дакументаў і матэрыялаў па пытаннях народнай адукацыі, якія былі выдадзены ў 1917-1924г.

Пры стварэнне web - сайта былі праведзены работы па сканіраванню фатаздымкаў, іх апрацоўке, для атрымання файлаў патрэбнай якасці і аб'ёму, набору тэкста і фарматаванню яго для размяшчэння на старонках НТМЬ. Таксама была зроблена вёрстка web-старонак с выкарыстоўваннем тэкста, графікі і анімацыі. Пасля вёрсткі макет сайта быў перанесены на дыскеты, з мэтай яго транспартыроўкі на другія ЭВМ. Каб рацыянальна правесці гэтую працэдуру, была зроблена ўпакоўка макета сайта. Для выканання пастаўленых задач былі выкарыстаны наступныя прыкладныя праграмныя пакеты:

АdоЬе Іmage rеаdу 3.0;

АdоЬе Phоtоshop 6.0;

Масгоmedia Flash;

Місгоsоft Front Page 2000;

Місгоsоft Internet Explorer;

Місгоsоft Wогd - 98 Seсоnd Edition;

Місгоsоft Wогd 2000;

SG SсаnХргеss Рго;

WinRar

У працэсе работы выкарыстоўваліся наступныя апаратныя сродкі: кампутар класа Реntium; сканер НР SсаnJet 7400С.

Стварэнне web-сайта складалася з некалькі этапаў. 1. Апрацоўка тэкста.

Для ўвода тэкста з папяровых крыніц у кампутар быў выкарыстаны праграмны прадукт Word 2000 з пакета Місгоsоft Office 2000.

Гэты праграмны прадукт дазволіў увесці тэкст у кампутар, апрацаваць яго с выкарыстаннем сродкаў фарматавання, каб надаць тэкставым старонкам неабходны выгляд (водступы ад краёў ліста, кегль і гарнітуру шрыфтоў, водступы паміж строкамі тэкста, водступ першай стракі абзацаў, пералік і г.д).

Сродкі тэкставага працэсара Місгоsоft Word 2000 дазволілі правесці гэту працу рацыянальна, з мінімальнымі затратамі часу.

58

Пасля апрацоўкі ў праграме Місгоsоft Word 2000, файл з набраным і адфарматаваным тэкстам быў апрацаваны ў пакеце Місгоsоft Ргоnt Раgе 2000. У гэтым праграмным прадукце праводзілася канчатковае фарматаванне тэкста з выкарыстоўваннем сродкаў НТМL: выдзяленне ссылак на іншыя тэкставыя і графічныя матэрыялы, размешчаныя на розных НТМL-старонках, змяненне колеру тэкста, падбор фонавых малюнкаў і г.д.

2. Апрацоўка фотаздымкаў.

Для сканіравання фотаздымкаў быў выкарыстаны планшэтны сканер НР SсаnJet 7400С і праграмнае забеспячэнне SсаnХргеss Рго ад Sіlісоп Gгарhics, што дазволіла якасна адсканіраваць фотаздымкі з паперы, а таксама правесці іх апрацоўку с выкарыстаннем сучаснага праграмнага інструментарыя.

Пасля сканіравання была праведзена карэкцыя і баланс колеру графічных файлаў, зменена геаметрычная арыянтацыя фотаздымкаў, праведзена інтэрпаляцыя. Для атрымання высокаякаснай апрацоўкі фотаздымкаў быў прыменены графічны пакет Photoshop 6.0 ад АсІоЬе.

Пасля каляровай і геаметрычнай апрацоўкі графічных файлаў, была праведзена падрыхтоўка іх да размяшчэння на web-старонках. Для гэтага выкарыстоўвалася праграма АdоЬе Іmage Rеаdу 3.0 з пакета АdоЬе Рhоtоshор 6.0, якая дазваляе аптымізаваць графічныя файлы і зменьшыць іх фізічны размер у байтах. Гэта садзейнічае павялічванню хуткасці загрузкі web-старонак з сеці Іnternet.

Апошнім крокам апрацоўкі фотаздымкаў з'яўлялася размяшчэнне зробленых файлаў на НТМL-старонках пры дапамозе Місгоsоft Ргоnt Раgе 2000, дзе фотаздымкі размяшчаюцца паміж тэкстам, выдзяляюцца ў рамкі, арыентуюцца злева, пасярэдзіне або ў правай частцы адфарматаванага ліста, а таксама задаюцца гіпертэкставыя спасылкі на іншыя фатаздымкі або часткі тэкста.

3. Мадэляванне анімацыі.

Каб web-сайт атрымаў больш выразны і цікавы выгляд, першая яго старонка ўтрымлівае аніміраваныя дзеянні.

У анімацыйных аб'ектах дадзенага сайта былі выкарыстаны элемены сучаснай Іnternet-тэхналогіі Flash. Анімацыя распрацоўвалась у прыкладном пакеце МасгоmеdiaFlash Пасля распрацоўкі Flash-анімацыя была

59

Заключэнне

Праведзенае даследаванне і параўнаўчы аналіз двух сістэм народнай адукацыі дазваляе вылучыць, як слабыя так і моцныя бакі дарэвалюцыйнай і савецкай школы.

Дарэвалюцыйная школа несумненна мела шэраг недахопаў. Да іх можна аднесці і малую колькасць навучальных устаноў, і адсутнасць школ з выкладаннем на беларускай мове, а таксама ВНУ, і нізкі ўзровень матэрыяльнага забеспячэння сістэмы адукацыі. Але разам з тым шэраг фактаў, такіх, як пашырэнне сеткі навучальных устаноў (хаця і маруднае), адкрыццё беларускіх школ, павялічэнне колькасці навучэнцаў, якія з'яўляліся выхадцамі з асяродку рабочых і сялян, сведчылі аб няўхільным развіцці і дэмакратызацыі сістэмы адукацыі.

Рэвалюцыя 1917 года спыніла існаванне Расійскай імперыі. Для Беларусі адкрыліся новыя магчымасці. Нават перадавая інтэлігенцыя верыла ў тое, што ў хуткім часе жыццё зменіцца ў лепшы бок. Але надзеі на стварэнне дэмакратычнай і незалежнай рэспублікі не спраўдзіліся.

БССР, якая фармальна была незалежнай часткай СССР, на самой справе не з'яўлялася самастойнай ні ў эканамічных, ні ў палітычных, ні у культурных пытаннях.

Ленін у адной са сваіх прац казаў, што перамогу сацыялістычнай рэвалюцыі ў краіне можа замацаваць толькі школа. Пераўтварэнне школы' ў правадніка камуністычных ідэй і з'яўлялася асноўнай задачай школьнай рэвалюцыі. 3 гэтай мэтай школу цалкам перавялі на свецкую аснову і знішчылі ў ёй ўсе рэлігійныя прадметы.Былі адменены: адзнакі, дыпломы, значкі, форма, падручнікі, іспыты. Была створана новая сістэма адукацыі, падначаленая Народнаму камісарыят у асветы. Пачалося раптоўнае пашырэнне сеткі навучальных устаноў. Пастанавіўшы перад сабой задачу стварэння як мага большай колькасці школ, савецкія улады перабольшылі свае магчымасці. Недахоп педагагічных кадраў прывёў да адкрыцця вялікай колькасці кароткатэрміновых курсаў, а імкненне штучна павысіць кваліфікацыю настаўнікаў - да пераўтварэння настаўніцкіх інстытутаў у ВНУ. Дадзены захад дазваляў вырышыць праблему з колькасцю педагагічных кадраў, але не з іх якасцю. Настаўнікі працавалі ў цяжкіх умовах, неглядзячы на абяцанне улады Саветаў палепшыць жыццё работнікаў асветы.

бі

Матэрыяльнае становішча школ таксама было гаротным, павелічэнне колькасці школ прывяло да недахопу фінансавых сродкаў на ўтрыманне школьнай сеткі.

Пачалося скарачэнне колькасці навучальных устаноў. Праз пэўны час стала зразумела, што адмена іспытаў, адзнак і падручнікаў былі далёка не перадавым педагагічным захадам. Школа і ВНУ былі запоўнены нізкаадукаванымі элементамі.

Рэформа школы не справілася са сваімі задачамі. Тое, што балышвікі называлі вялікім дасягненнем у справе рэвалюцыі, а менавіта пераўтварэнне школы ў рабоча-сялянскую, было не больш чым змена ў класавым накірунку сістэмы адукацыі.

Камуністычная партыя аддала перавагу не якасці навучальных устаноў, а яе колькасці. У выніку ў краіне павялічылася колькасць адукаваных людзей, але іх адукацыя часцей за ўсё абмяжоўвалася 4-годкай, у якой вучні атрымоўвалі вельмі нізкі ўзровень ведаў.

Што датычыць беларусізацыі асветы, то дадзеная праблема мае некалькі аспектаў. 3 аднаго боку нельга забываць, што Беларусь не частка Расіі, а беларускі народ не адгалінаванне рускага. Калі б пасля рэвалюцыі 1917 года пачуццё нацыянальнай годнасці ў кіраўніцтва краіны перамагло, тады, магчыма працэс беларусізацыі не праводзіўся б з падачы РКП]б], і не насіў палавінчаты характар.

Нацыянальныя сілы Беларусі не здолелі згуртаваць вакол сябе шырокія народныя масы. Гэта можна растлумачыць, па-першае, шматгадовай залежнасцю беларускага народа ад расейскага цара, па-другое, тым, што болыпасць насельніцтва Беларусі былі неадукаванымі сялянамі, а невялікая колькасць дваранства ў сваёй болыдасці з'яўляліся выхадцамі з Расіі. У выніку лозунгі бальшавікоў аб перадачы зямлі і абяцанні лепшай долі, перамаглі ў селяніна пачуццё нацыянальнай свядомасці. Далейшыя захады Камуністычнай партыі па правядзенню палітыкі беларусізацыі былі хутчэй за ўсё імкненнем неяк залагодзіць беларускія нацыянальныя групоўкі, і стварыць бачнасць дэмакратыі ў рэспубліцы.

3 другога боку, такія факты як стварэнне школ з выкладаннем на беларускай мове, адкрыццё курсаў па падрыхтоўцы настаўніцкіх кадраў, з'яўленне беларускамоўнай літаратуры і падручнікаў, сведчаць аб высокіх выніках правядзення палітыкі беларусізацыі.

62

Але асноўная мэта савецкай улады, разбурэнне дарэвалюцыйнай і стварэнне новай сістэмы адукацыі, была дасягнута. Нельга ігнараваць той факт, што тагачасныя жыхары Беларусі ў сваёй большасці падтрымлівалі новую ўладу і былі згодны з неабходнасцю перабудовы школьнай сістэмы. Неабходнасць жа была відавочнай. Усталяванне новай палітычнай сістэмы натуральна патрабавала перабудовы ўсіх грамадскіх інстытутаў. Школа, як частка гэтай сістэмы не магла заставацца незакранутай. Тыя прынцыпы, метады навучання і выхавання, якія выкарыстоўваліся да рэвалюцыі, не адпавядалі запатрабаванням камуністычнага грамадства.

Марксіска - ленінская ідэалогія насаджалася рознымі метадамі: ствараліся маладзёжныя арганізацыі спартакаўцаў і камсамольцаў; уводзілася выкладанне марксізму-ленінізму, гісторыі сацыялізму, гісторыі матэрыялізму і г. д.; навучэнцам насаджалі камуністычныя ідэалы. Можна мяркаваць, што стварэнне працоўнай школы было пэўным чынам заснавана на адным з пастулатаў марксіскай філасофіі аб тым, што практыка - адзіны крытэрый ісцінасці і яна з'яўляецца першаснай ў адносінах да ўсяго духоўнага свету.

Несумненна новая ўлада патрабавала навай сістэмы адукацыі. Але пайшоўшы па шляху не рэфармавання, а карэннай ломкі, Камуністычная партыя зрабіла шмат памылак.

Пралікі Савецкай улады ў правядзенні рэформы школы, складанае становішча ў краіне, існаванне БССР толькі ў складзе 6 паветаў Мінскай губерніі - усё гэта не стварала спрыяльных ўмоў для развіцця асветы. Вызначаны перыяд каштоўна даследаваць з пункту гледжання станаўлення сістэмы народнай адукацыі ў БССР. Менавіта ў гэты час былі закладзены асноўныя прынцыпы савецкай школы.

Так званы перыяд "аднаўлення народнай гаспадаркі" вызначаўся адноснай дэмакратызацыяй жыцця, што знайшло сваё ўвасабленне і ў развіцці

сістэмы народнай адукацыі. У будучым замацаванне культу асобы, усталяванне аднапартыйнай сістэмы і увядзенне таталітарнага рэжыму прывяло да пэўных змяненняў у галіне асветы.

Ігнараваць праблему савецкай сістэмы адукацыі немагчыма, хаця бы таму, што большасць насельніцтва сучаснай Беларусі выйшлі менавіта з савецкай школы, і на сённяшні дзень відавочна неабходнасць пераасэнсавання грамадствам таго светаўспрымання, якое было навязана камуністычнай сістэмай адукацыі.

63

Новая школа павінна быць дэмакратычнай, яе абавязак прывіваць пачуццё гонару за сваю Радзіму, любоў да роднай мовы і гісторыі. Задача сучаснай школы стаць ступенню для адраджэння беларускай нацыі і культуры.


Cnic літаратуры

1. Гісторыя

1. Абраменко М. Н. Низшая профессиональная школа в дореволюционной Белоруссии.-Мн.: «Вышэйшая школа", 1975г.-95 с.

2. Богданов И. М. Грамотность и образование в дореволюционной России и в СССР (историко-статистический сборник).-М: «Статистика», 1964.-195 с.

3. Псторыя Бел. ССР. У пящ тамах. Т. 3. Перамога Вялікай Кастрычніцкай рэвалюцьп i пабудова сацьшпзму у БССР. (1917-1937 гг.) / Пад рад. 1гнаценю I. М.: "Навука i тэхнжа". 1973.- 693 с.

4. Псторыя Беларусі / А. Л. Абецэдарская, П. I. Брыгадзш, Л. А. Жылунов1ч i інш.; Пад рэд. А. Г. Каханоускага i шш.-Мн.: «Экаперспектыва», 1997.-497с.

5. Псторыя Беларусь У 2 ч. Ч. 2. Люты 1917г.-1997г.: Вуч. дапаможшк. / Пад рэд. Я. К. Новіка, Г.С. Марцуля.-Мн.: Ушверсггэцкае, 1999.-464 с.

6. Псторыя дзяржавы i права Беларуси Вучэб. дапаможник.-Мн.: ВП «Экаперспектыва», 2000.-319с.

7. Евдокимова Е. Л. Гимназическое образование в Белоруссии: исторический опыт и тенденции развития (XIX - нач. XX вв.)- Мн.: НИО,1998.-141с.

8. И. Ильюшин, С. Умрейко. Народное образование в Белорусской ССР.- Мн.: Государственное учебно-педагогическое издательство Министерства просвещения БССР,-1961,-437с.

9. Каменская Н. В. Становление народного образования в Белоруссии (1917-1920гг.) / Науч. Ред. К. А. Кулинкович.- Мн.: Наука и техника, 1980.-264 с.

Ю.Королёв Ф. Ф. Очерки по истории советской школы и педагогики (1917-1920).-М.: Академия педагогических наук РСФСР,-1958г.,550ст.

11 .Красовский Н. И. Высшая школа Беларуси. Изд. 2-е перераб. и доп.-Мн: «Вышэйшая школа», 1972.-332 с.

12.Кузнецов Ю. С. Вовлечение интеллигенции в социалистическое строительство (1917-1925 гг.): На материалах парт. Орг. Белоруссии.-Мн.: Беларусь, 1982.-174с.

13.Лыч Л. Праца не загшула марна // Настауніцкая газета. 1993г. - 19 сакавіка.

14.Лыч Л., НавіцкіУ. Псторыя культуры Беларусі 2-е выд., дап.-Мн: ВП "Экаперспектыва", 1997.-486 с.

65

15.Н. В. Флнт Школа России в конце ХІХ-начале XX века. Методическое пособие. - Л.: « Экстерн »,-1991 г.-96с.

16.НА РБ. Ф. 205, воп. 1, спр. 60 НА РБ. Ф. 221, воп. 2, спр.17 НАРБ. Ф. 42, воп.1. НА РБ. Ф.42, воп.1, спр 108 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр 144 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр 201 НА РБ. Ф.42, воп. 1, спр 231 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр 558-559 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр 569 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр 605 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр 671 НАРБ. Ф.42, воп.1, спр. 240 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр. 88 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр. 93 НА РБ. Ф.42, воп.1, спр. 99 НА РБ. Ф.42, воп. 1, спр. 1. НАРБ. Ф.42, воп.1,спр.Ю. НАРБ. Ф.42, воп.1,спр.21. НА РБ. Ф.42, воп.1, спр.З. НА РБ. Ф.42, воп.1, спр.4. НА РБ. Ф.42, воп.1, спр.5. НА РБ. Ф.42, воп.1, спр.52. НАРБ. Ф.42, воп.1,спр.8. НА РБ. Ф.42, воп.1, спр.97

66

НАРБ.Ф. 210, воп 1,спр. НА РБ.Ф. 4, воп. 1, спр.5. НА РБ.Ф. 42, воп 1, спр 1153. НА РБ.Ф.208, воп 1, спр 15. НАРБ.Ф.42, воп. 1,спр. 1256.

П.Народная адукацыя і педагагічная навука ў Беларусі (1917-1945( / Г.Р.Сянкевіч, А.В. Трухан, 3. М. Ціток і інш. - Пад рэд. Г. Р. Сянкевіча і інш.-Мн.: Нар.асвета, 1993.-495 с.

ІВ.Народное образованне в БССР: Сб. документов н материалов. Т. I. 1917 -1928гг. /Гл. арх. упр. Прн совете Мииистров БССР и др. /Сост. Р. С. Васнльева, Э. Л. Козловская, Л. П. Нартыш - Блук., К. Ф. П. Плахотннкова/. -Мн.: Нар. Асвета, 1979.-460с.

19.Народное образование в СССР. Общеобразовательная школа. Сборник документов. 1917-1973гг. Сост.: А. А. Абакумов, Н. П. Кузнн, Ф. М. Пузырёв, Л. Ф. Литвинов.- М.: «Педагогнка», 1974.-560с.

20.Нарысы гісторыі Беларусі: У 2 ч. Ч. 2 / М. П.Касцюк, I. М. Ігнаценка, У. I. Вышынскі і інш.; Інстытут гісторыі АНБ.-Мн.: Беларусь, 1995.-560с.

21.Нарысы гісторыі народнай асветы і педагагічнай думкі ў Беларусі. Мн.:ВА,-1968г.-СА

22.Новик Е. К. Формнрованне кадров народного образовання Белоруссии (1917-1941гг.( / Науч. ред. П.Т. Петриков.- Мн.: Наука и техника, 1981. -295с.

23.Отечественная история XX век. Учеб. пособне. / Под ред. Проф. А. В. Ушакова-М.: « Агар », 1997.-494с.

24.Сакольчык А. А., Бібіла Ю. I. асвета ў Беларусі за 50 гадоў савецкай улады. Бібліяграфічны паказальнік.-Мн. :ВА, 1973 .-СА

25.Снлнванчнк П. П. Деятельность Коммунистической партии Белоруссии по осуіцествленню культурной революцнн в республнке (1919-1937 гг.(.-Мн.: Нздательство БГУ, 1961.-233с.

26.Снапоўская С.В. Ля вытокаў нацыянальнай педагогікі: 3 гісторыі школы і педагагічнай думкі Беларусі канца XIX - пачатку XX стагоддзя.-Мн.: Нар. Асвета,1995.-128с.

27.ЦiТОК 3. М. Школа Беларусі ў перыяд грамадзянскай вайны і аднаўлення народнай гаспадаркі (1917-1925 гг.)-Мн.: 1977 г.

67

28.1Палік I. Беларусізацыя асветы. 1919-1926 гг.//Настаўніцкая газета. 1995.-19 ліпеня.

29.Энцыклапедыя гісторыі Беларусі.: У 6 т. Т. 1. А-Беліцк / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: М. В. Біч і інш. : прадм. Ткачоў М., маст. Э. Э. Жыткевіч.-Мн.: БелЭн, 1994.-494с.

ЗО.Энцыклапедыя гісторыі Беларусі.: У 6 т. Т. 3. Гімназіі-Кадэнцыя / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.-Мн.: БелЭн, 1996.-527 с.

ЗІ.Энцыклапедыя гісторыі Беларусі.: У 6 т. Т.2. Беліцк-Гімн / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: В. I. Сачанка (гал. Рэд.) і інш., маст. Э. Э. Жаневіч.-Мн.: БелЭн, 1994.-537 с.

2. Інфарматыка

1. Грbбов Д.Е. Масгomedia Flаsh 4. Интерактивная веб-анимация: - М.: ДМК,

2000.-672 с.:

2. Дарнелл Р. JаvаSсгірt: справочннк - СПб.: Пнтер, 1998. - 192 с.:ил.

3. С. Айзекс. Dуnаmic НТМL: пер. с англ. - СПб.: ВНУ - Санкт-Петербург,

1998.-496 с.,нл.

4. С. Спейнаур, В. Куэрсиа.Справочннк \еЬ-мастера: Пер. с англ. - К.: Издательская группа ВНУ, 1997. - 368 с.

68

адкампілявана, для магчымасці яе выкарыстання незалежна ад прыкладнога пакета і прасматра непасрэдна з пакета Місгоsоft Іnternet Ехрlогег.

Атрыманы файл анімацыі быў размешчаны на першай НТМL-старонке сайта сродкамі пакета распрацоўкі НТМL-файлаў Місгоsoft Ргоnt Раgе 2000.

4. Кампаноўка НТМL-старонак.

Апошнім крокам распрацоўкі сайта з'яўляецца кампаноўка НТМL-старонак, фарміраванне перамежаваных гіпертэкставых спасылак унутры старонак і паміж старонкамі сайта, канчатковая падгонка тэкста, фатаздымкаў, спасылак, загалоўкаў, кегля і гарнітуры шрыфтоў, колеру тэкста, фонавых малюнкаў, празрачнасці тэкстур, настройка фрэймаў, і шляхоў размяшчэння звязаных файлаў. Усё гэта праводзілася у праграмным пакеце Місгоsоft Fгоnt Раgе 2000, які мае неабходны камплект інструментаў апрацоўкі НТМL-старонак.

5. Падрыхтоўка макета сайта к транспартыроўке на іншыя ЭВМ.

Пасля канчатковых работ па настройке НТМL-старонак, макет сайта быў прадстаўлены ў тым выглядзе, які было б магчыма рацыянальна транспартаваць паміж кампутарамі на дыскетах. Для гэтага выкарыстоўвалася працэдура ўпакоўкі файлаў з дапамогай праграмы WinRar. Был зроблены аўтаномны самараспакоўваючыйся архіў файлаў сайта ў нескалькіх тамах, з захаваннем усёй сруктуры папак.

Выкарыстаныя праграмныя і апаратныя сродкі дазволілі зрабіць закончаны і полнафункцыянальны макет сайта, які падрыхтаваны да размяшчэння ў сеці Іпіетеі. Апаратных сродкаў было дастаткова для карыстання прыведзенымі вышэй праграмнымі прадуктамі і дазволіла якасна правесці мадэляванне сайта на усіх ступенях яго распрацоўкі.

60