Народная адукацыя у бсср: 1919-1924 гг.: Навуковая праца студэнта /пду, каф гiсторыi I сацыялогii; I. В. Альковiч. Наваполацк: пду, 2002
| Вид материала | Документы |
- Лекция №5 Тема: Защита от облучения электромагнитной энергией радиочастот, 102.55kb.
- Метадычныя рэкамендацыі да выканання кантрольнай работы, 453.95kb.
- Региональное Отделение Российского Философского Общества Саратовский государственный, 223.62kb.
- Политико-массовая работа в красноармейских частях и учреждениях на территории западной, 458.57kb.
- Август 2009 3 августа 85 лет со дня рождения А. Алексина (р. 1924), русского писателя, 402.09kb.
- Лекций в Дорнахе с 5 по 23 сентября 1924 года и последнее обращение 28 сентября 1924, 2057.29kb.
- Литература. Электронный, 381.7kb.
- Реферат на тему: Заболотний Д. К. український мікробіолог, епідеміолог, 56.06kb.
- «Литература, мы и время». 1979, 23.41kb.
- Национально-освободительная борьба сирийского и ливанского народов в 1919-1927, 127.09kb.
Задавальніць патрэбу школ I ступені ў настаўніках стацыянарныя педагагічныя настаўніцкія ўстановы, з параўнальна вялікім тэрмінам навучання, не мелі магчымасці. У 1917-1920 гадах у краіне ствараліся педагагічныя курсы трох тыпаў: пастаянныя курсы з двумя гадамі навучання,
33
аднагадовыя курсы з 10-месячным тэрмінам навучання і кароткатэрміновыя курсы з 6-тыднёвым тэрмінам навучання.
3 пераходам да НЭПа і пачаткам скарачэння сеткі навучальных устаноў адбываюцца змяненні ў сістэме і сетцы навучальных устаноў.
Важнай падзеяй было адкрыццё ў 1921 годзе Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Падрыхтоўка педагагічных кадраў ажыццяўлялася на факультэце грамадскіх навук. Грамадска-педагагічнае і этна-лінгвістычнае аддзяленне рыхтавала выкладчыкаў грамадскіх дысцыплін, мовы і літаратуры, эканамічнае і прававое - эканамістаў і юрыстаў.
У сувязі са стварэннем Беларускага дзяржаўнага універсітэта і агульным скарачэннем сеткі навучальных устаноў, 4 снежня 1922 года Галоўнае упраўленне прафесіянальнай адукацыі БССР выдаў загад аб закрыцці Мінскага інстытута народнай адукацыі 31 студзеня 1922 года [11, с. 69]. Найбольш кваліфікаваныя выкладчыкі Мінскага ІНА перайшлі на працу ва універсітэт.
Суадносна з рашэннямі I Усерасійскай партыйнай нарады (31 студзеня 1920 г.-4 снежня 1921 г.). і змяненнем сістэмы народнай адукацыі была праведзена рэарганізацыя педагагічных навучальных устаноў. Падрыхтоўка настаўнікаў для сярэдніх навучальных устаноў была засяроджана ў педагагічным інстытуце альбо на педагагічным факультэце універсітэта. Настаўнікаў для сямігадовых школ павінны былі рыхтаваць практычныя інстытуты народнай адукацыі (ПІНА). У 1923 годзе практычныя інстытуты народнай адукацыі былі ліквідаваны як неспраўдзіўшыя сябе установы [22, с. 42]. Пры рэарганізацыі яны пераўтвараліся ў педагагічныя тэхнікумы альбо інстытуты.
Такім чынам, у БССР у перыяд з 1917 па 1924 год рэарганізацыя сістэмы педагагічнай адукацыі праводзілася некалькі разоў. Пераўтварэнні не заўсёды адпядалі існуючай рэальнасці. У кіруючых работнікаў Наркамасветы, дзеячоў народнай асветы не было яшчэ вопыту, неабходнага для стварэння і кіраўніцтва навучальнымі ўстановамі новай савецкай сістэмы адукацыі і выхавання.
У канцы аднаўленчага перыяду падрыхтоўку выкладчыкаў для сярэдніх навучальных устаноў у Беларусі праводзіў толькі Беларускі дзяржаўны універсітэт.
Дарэчы, змяненнем назвы і перайменавання выкладчыкаў настаўніцкага інстытута ў прафесароў, а вучняў у студэнтаў не вырашалася па сутнасці пытанне стварэння вышэйшай педагагічнай навучальнай установы.Па месцы,
34
якое яны займалі у сістэме педагапчнай адукацыі, і па зместу сваёй дзейнасці ІНА і ПІНА былі навучальнымі установамі, якія рыхтавалі настаўніцкія кадры для сямігадовых школ і забяспечвалі сваім выхаванцам нескончаную вышэйшую адукацыю.
Створаныя у 1921/22 навучальным годзе у складзе факультэта грамадскіх навук БДУ грамадска-педагагічнага і этна-лінгвістычнага аддзяленні не мелі дакладна акрэсленага педагагічнага профілю, іх навучальныя праграмы не былі дастаткова распрацаваны. Да таго ж вучэбныя планы і праграмы ўсіх аддзяленняў педагагічнага факультэту былі разлічаны на чатыры гады, у той час як на факультэце грамадскіх навук быў усталяваны трохгадовы тэрмін навучання. [22, с. 46].
Трэба зазначыць што такія ваганні у справе стварэння сістэмы педагагічнай адукацыі прыводзілі да нізкага ўзроўню адукаванасці настаўнікаў ў савецкай школе. Калі параўноўваць дарэвалюцыйную і савецкую школы,мы ўбачым наступную карціну. Так, напрыклад, колькасць настаўнікаў з вышэйшай адукацыяй у гімназіях складала амаль 50% ад агульнай колькасці настаўнікаў.
Табліца 2.5. Адукацыя настаўнікаў гімназій у 1913 годзе
| | | | | | 3 |
| Колькасць | | 3 | 3 незакончанай | | |
| навучальных | Усяго | вышэйшай. | вышэйшай | 3 сярэдняй | незакончанан |
| устаноў | настаунікау | адукацыяй | адукацыяй | адукацыяй | сярэднян адукацыяй |
| 33 | 564 | 290 | 12 | 245 | 16 |
(Табліца з кнігі Еўдакімавай Е. Л. " Гимназаческое образование в Белоруссии: исторический опыт н тенденцнн развнтня (XIX - пач. XX)".- Мн.: НЮ,-1998.-с. 65).
Што дачыць настаўнікаў савецкай школы то, напрыклад, пры праверцы школ Ігуменскага павета з 618 школьных работнікаў толькі 14 мелі вышэйшую адукацыю [16,Ф. 42, воп. 1, спр. 52. с. 1-47]. Натуральна паўстае яшчэ адно пытанне: куды дзеліся тыя настаўнікі з вышэйшай адукацыяй, якія працавалі да рэвалюцыі. Хутчэй за ўсё пасля ўвядзення абавязковай перавыбарнасці настаўнікаў многія з іх страцілі пасады, верагодна частка з'ехала за мяжу, а частка, не пагадзіўшыся з новай сістэмай народнай адукацыі, пакінулі школу.
35
Але ж трэба ўлічваць і той факт, што сетка навучальных устаноў у перыяд з 1913 па 1917 год значна павялічылася. Што таксама магло стаць прычынай памяншэння колькасці настаўнікаў з выўэйшай адукацыяй.
Паколькі новая сістэма асноўнай задачай ставіла выхаванне "савецкага чалавека", то і настаўнік павінен быць адпаведным. Камуністычная партыя паставіла задачу -перавыхаванне настаўнікаў старой дарэвалюцыйнай школы. Былі арганізаваны кружкі па вывучэнню палітыкі партыі і Савецкай улады. 3 мэтай камуністычнага выхавання работнікаў асветы ў 1925 годзе пачаў выдавацца педагагічны часопіс "Асвета".
Вельмі нізкім быў і узровень падрыхтоўкі настаўнікаў. У канцы аднаўленчага перыяду ішоў актыўны працэс выцяснення лекцый, семінарскіх заняткаў і замена іх практычнымі і лабараторнымі заняткамі, брыгаднай прапрацоўкай вучэбнага матэрыялу і т. п. Выявілася тэндэнцыя да зніжэння агульнанавуковай падрыхтоўкі настаўнікаў [22, с. 59].
Розныя тыпы навучальных устаноў, якія працавалі ў БССР, ўяўлялі сабой спробу стварыць зладжаную сістэму педагагічнай адукацыі. Але толькі стварэннем педагагічнага факультэта БДУ восенню 1922 года была закладзена трывалая аснова для развіцця вышэйшай педагагічнай адукацыі ў краіне. У гады аднаўленчага перыяду былі рэарганізаваны сярэднія педагагічныя навучальныя установы. Наркамасветы адмовіўся ад адзінай педагагічнай установы і выказаўся за паасобную падрыхтоўку настаўнікаў для сярэдніх і пачатковых школ. Было вырашана засяродзіць падрыхтоўку настаўнікаў вышэйшай кваліфікацыі ў педагагічных інстытутах і на педагагічных факультэтах універсітэтаў, а настаўнікаў сярэдняй кваліфікацыі ў педагагічных тэхнікумах [22, с. 59]. Трохгадовыя педагагічныя курсы падлягалі ператварэнню ў чатырохгадовыя педтэхнікумы [22, с. 59].
1923/24 навучальны год паклаў пачатак арганізаванай і планамернай працы у сферы народнай адукацыі. Упарадкоўвалася сетка, выпрацоўваліся праграмы, паляпшалася матэрыяльнае становішча навучальных устаноў, у тым ліку і педагагічных. Тым не менш праблема педагагічных кадраў не была вырашана нават напрыканцы 20-х гадоў. Вучэбная нагрузка заставалася вельмі вялікай. Каля паловы настаўнікаў працавала з трымя і чатырмя групамі, прычым на адзін камплект прыходзілася ў сярэднім каля 46 вучняў [8, с. 119]. Толькі з 30-х гадоў становішча з педагагічнымі кадрамі пачало паляпшацца.
36
2.4. Сярэдняя адукацыя і прафесіянальна-тэхнічнае навучанне ў БССР
Неабходна адзначыць, што галоўнай мэтай савецкай школы ў аднаўленчы перыяд было стварэнне працоўных рук для народнай гаспадаркі, а мэтанакіраванасць і змест школьных праграм насілі палітэхнічны характар. Гэта было абумоўлена разрухай у краіне, якая, у сваю чаргу, стала вынікам зацягнуўшыхся войнаў і інтэрвенцыі. Аднаўленне народнай гаспадаркі патрабавала вялікай колькасці працоўнай сілы, таму пашырэнне сеткі сярэдніх спецыяльных і прафесіянальна-тэхнічных навучальных устаноў было першачарговай задачай Савецкай улады.
Прафесіянальна-тэхнічнае навучанне ў дарэвалюцыйнай Беларусі было прадстаўлена шэрагам навучальных устаноў: рамеснымі і тэхнічнымі вучылішчамі, ніжэйшымі рамеснымі сельскагаспадарчымі школамі, курсамі і рамеснымі майстэрнямі, рамеснымі адзяленнямі і класамі ручной працы пры агульнаадукацыйных школах [1, с. 23].
Прафесіянальна-тэхнічныя установы савецкага тыпу пачалі стварацца у аднаўленчы перыяд. У склад устаноў прафесіянальнай адукацыі ўваходзілі школы фабрычна-завадскога тыпу, прафесіянальныя школы і курсы, тэхнікумы і навучальна-вытворчыя майстэрні. Вялікую папулярнасць набыло фабрычна-завадское вучнёўства, як адна з асноўных форм падрыхтоўкі кваліфікаванай працоўнай сілы. Кваліфікацыя працоўных, падрыхтаваных ў ФЗВ, была не вельмі высокай, але ва ўмовах недахопу працоўнай сілы ў аднаўленчы перыяд, часу на падрыхтоўку высокакваліфікаваных рабочых не было. Для падрыхтоўкі кадраў сярэдняй кваліфікацыі па розным спецыяльнасцям з 1920 года разгортваецца сетка індустрыяльных, сельскагаспадарчых, будаўнічых, медыцынскіх, педагагічных і іншых тэхнікумаў [9, с. 180].
Суадносна з пастановай Народнага камісарыята асветы РСФСР ўсе прафесіянальна-тэхнічныя ўстановы, якія знаходзіліся да гэтага ў розных ведамствах, пераходзілі пад яго веданне [9, с. 180]. Гэта пастанова была замацавана дэкрэтам СНК РСФСР ад 30 траўня 1918 года. У ім зазначалася, што цэнтралізацыя кіраўніцтва школамі ўсіх тыпаў вызвана неабходнасцю "преобразования учебно-воспитательного дела, обьединения и обновлення его на началах новой педагогики и соцналнзма" [18, с. 180].
37
У верасні 1920 года у складзе Наркамасветы БССР быў створаны аддзел прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі.Хутка гэты аддзел быў пераўтвораны ў Камітэт прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі., а потым у Галоўнае ўпраўленне прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі, якое ўваходзіла ў склад Наркамасветы БССР. Задачай гэтага органа з'яўлялася падрыхтоўка кадраў для прамысловасці, сельскай гаспадаркі, устаноў асветы, аховы здароўя, мастацтва рэспублікі [9, с. 193].
Пададдзелы прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі губернскіх аддзелаў народнай адукацыі былі вылучаны ў самастойныя аддзелы прафесіянальнай адукацыі пры губернскіх аддзелах народнай адукацыі. Іх правы былі пашыраны ў накірунку прамых кантактаў з Глаўпрафадукацыі [9, с. 193].
14 траўня 1920 года Галоўны камітэт прафесіянальнай адукацыі Наркамасветы зацвердзіў Палажэнне аб кіраванні прафесіянальна-тэхнічнымі навучальнымі ўстановамі тыпа тэхнікумаў і прафесіянальна-тэхнічных школ. У адпаведнасці з ім агульнае кіраўніцтва дзейнасцю навучальнай установы ажыццяўляў яго савет, у які ўваходілі прадстаўнікі выкладчыкаў навучальнай установы, прафсаюзаў па спецыяльнасці навучальнай установы, прадстаўнікі майстраў і працоўных навучальнай установы [16,Ф.42, воп. 1, спр. 1256, с 2].
11 чэрвеня 1920 года калегія Галоўнага камітэта прафесіянальна -тэхнічнай адукацыі Наркамасветы зацвердзіла палажэнне аб сацыяльным забяспячэнні вучняў прафесіянальна-тэхнічных устаноў [9, с.196].
Пры вывучэнні сістэмы прафесіянальна - тэхнічнай адукацыі цікавасць прадстаўляе дэкрэт СНК ад 29 чэрвеня 1920 года "Об учебной професснонально-техннческой повинностн", у якім гаварылася: "В целях ликвидации техннческой безграмотностн, а также ввнду острой нужды в квалнфнцнрованной рабочей силе, пережнваемой нашей промышленностью, необходимости скорейшего восполнення рядов квалнфнцнрованных работннков спецналнстов, Совет Народных Комнссаров постановнл: 1) все рабочне в возрасте от 18 до 40 лет обьявляются подлежащими учебной професснонально-технической повннности; 2) по требованню Главного комнтета по професснонально - техническому образованию и его органов Главный комнтет по проведенню всеобщей трудовой повннностн представляет в нх распоряженне для обучення потребное колнчество лиц из других слоёв населення. В тех предпрнятнях, где не органнзованы фабрнчно-заводскне школы для подростков ученнков, учебная повинность в соответствии с
38
декретом распространяется на лиц с 14-летнего возраста" [9, с. 191]. Працоўны дзень навучэнцаў скарачаўся да шасці часоў з захаваннем поўнай заробнай платы. Навучэнцы не прыцягваліся да выконвання працоўных павіннасцяў, але пропуск заняткаў разглядаўся,як прагул па рабоце. Дадзены дэкрэт дабра адлюстроўваў імкненне ўлады да павялічэння колькасці працоўнай сілы ў краіне.
Акрамя таго дэкрэт меў вялікае значэнне для развіцця прамысловасці, таму што ствараў магчымасць павялічыць колькасць кваліфікаваных работнікаў.
Ажыццяўленне дэкрэта ў Беларусі знайшло адлюстраванне ў арганізацыі шэрага прафесіянальна-тэхнічных курсаў і рамесных школ, меўшых на мэце падрыхтоўку вучняў на прадпрыемствах па выбранай вытворчай спецыяльнасці [9, с. 191].
У аснову дзейнасці органаў прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі былі пакладзены інструкцыйна-метадычныя матэрыялы Глаўпрафадукацыі РСФСР. Для больш кваліфікаванага вырашэння актуальных задач пры Глаўпрафадукацыі БССР была створана калегія, ў якую ўвайшлі прадстаўнікі саўнаргаса, наркамзема і камсамола [17, с. 185].
Практычную работу па стварэнню прафесіянальна-тэхнічных навучальных устаноў вялі мясцовыя Саветы і органы народнай адукацыі Беларусі - губернскія, павятовыя, гарадскія. Яны арганізавалі ўлік моладзі, не ахопленай агульнаадукацыйнай школай і жадаўшай атрымаць вытворчую прафесію, вырашалі пытанні адкрыцця школ, прыёму ў іх навучэнцаў і забяспячэння выкладчыкамі, зацвярджалі вучэбныя планы, кантралявалі ход навучальна-выхаваўчага працэса [9, с.191].
Значны рост колькасці навучальных устаноў прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі ў БССР пачаўся з 1921 года. Цікава, што гэты працэс не быў выкліканы вострай патрэбай прамысловай вытворчасці ў кваліфікаваных рабочых кадрах. Надварот, у тыя гады назіраўся адток рабочых з прадпрыемстваў па той прычыне, што многія з апошніх не працавалі.
У 1921 годзе ў Мінску адкрыліся школы металістаў, дрэваапрацоўшчыкаў, палеграфістаў, абутковай і гарбарнай вытворчасці. Вучылішча адкрываліся і ў іншых гарадах, галоўным чынам там, дзе захавалася база дзеючых да рэвалюцыі прафесіянальных школ: у Слуцку - металістаў, Віцебску - металістаў, друкароў, гарбарнікаў, Магілёве - будаўнікоў, у Клімавічах - вучэбна-практычныя майстэрні [17, с. 188].
39
39
Нягледзячы на хуткі рост сеткі прафесіянальна - навучальных устаноў існаваў і шэраг праблем: малая колькасць вучэбных дапаможнікаў, настаўнікаў і г. д. Недахоп сродкаў і матэрыяльных рэсурсаў, якія меліся ў распараджэнні Наркамасветы БССР, патрабаваў упарадкавання сеткі навучальных устаноў. У сувязі з гэтым у пачатку студзеня 1922 года было прынята рашэнне пераглядзець спіс дзеючых прафесіянальна-тэхнічных навучальных устаноў, вызначыць, якія з іх пакінуць на дзяржаўным бюджэце, а якія ўтрымліваць на бюджэце мясцовым. Каб захаваць адзіныя патрабаванні ў рабоце прафесіянальна-тэхнічных навучальных устаноў, нават тыя вучылішча, якія былі зняты з дзяржаўнага забяспячэння, заставаліся пад кантролем Галоўнага ўпраўлення прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі.
Вялікую ролю ў развіцці сістэмы народнай адукацыі а таксама ў падрыхтоўцы кваліфікаванай працоўнай сілы адыгралі рабочыя факультэты.
Рабочыя факультэты - гэта асаблівы тып сярэдняй агульнаадукацыйнай школы, прызначанай для рабочых і сялян. Справа ў тым, што ў жніўні 1918 года быў выдадзены дэкрэт Савета Народных Камісараў аб вышэйшай школе, згодна з якім права паступлення ў ВНУ давалася кожнаму грамадзяніну, незалежна ад яго адукацыі. 3 мэтай пралетарызацыі вышэйшых навучальных устаноў 17 верасня 1919 года быў выдадзены дэкрэт СНК РСФСР "Аб рабочых факультэтах", які вызначыў задачы, змест і метады работы Рабфакаў [18, с. 404]. Мэтай іх стварэння было прыцягненне пралетарскіх і сялянскіх мас у сцены вышэйшай школы.
Першы рабочы факультэт у Беларусі быў адкрыты пры горацкім сельскагаспадарчым інстытуце ў 1920 годзе [17, с. 151]. У чэрвені 1921 года быў адкрыты рабочы факультэт пры Беларускім дзяржаўным універсітэце [21, с.316].
На рабочыя факультэты прымаліся рабочыя і сяляне з 16-гадовага ўзросту, камандзіраваныя або рэкамендаваныя партыйнымі і камсамольскімі органамі, фабрычна-завадскімі камітэтамі, павятовымі або губернскімі выканкамамі. Для паступлення на рабфак не патрэбны былі дакументы аб адукацыі. Паступаючыя прад'яўлялі камандзіровачнае пасведчанне адпаведнай арганізацыі, даведку аб удзеле ў фізічнай працы з указаннем спецыяльнасці і працягласцю рабочага стажу. Уступных экзаменаў не было. Прыём слухачоў і размеркаванне іх па групах
40
праводзілася шляхам гутаркі. Асноўная маса студэнтаў першых курсаў рабфака мела пачатковую адукацыю [21, с. 317].
Камуністычная партыя зрабіла рабфакі правадніком уплыву партыі на студэнцтва і ўсю справу падрыхтоўкі новых кадраў рабоча-сялянскай інтэлігенцыі. Вядучая роль ва ўсім жыцці рабочых факультэтаў належала партыйным ячэйкам. Яны арганізоўвалі палітычную асвету сярод студэнтаў, кіравалі камсамольскай арганізацыяй, аказвалі партыйны уплыў на работу прафсаюзных і грамадскіх арганізацый.
Студэнтамі рабфакаў маглі стаць толькі тыя людзі, якія займаліся фізічным трудом. Сацыяльны склад рабфакаўцаў Беларусі відаць з наступнай табліцы:
Табліца 2.6 Сацыяльны склад студэнтаў Рабочых факультэтаў
| Гады | Колькасць рабфакаў | Усяго студэнтаў | Па сацыяльнаму складу | |||
| Рабочых і іх дзяцей | Сялян і іх дзяцей | Служачых і іх дзяцей | Іншых | |||
| 1926/27 | 4 | 845 | 415 | 392 | 25 | 13 |
(Табліца з " Нарысаў гісторыі народнай асветы і педагагічнай думкі ў Беларусі"-Мн.,
1968.-С.317)
Такім чынам, відавочна, што рабфакі былі сапраўды рабочымі факультэтамі, на якіх перавага пры паступленні аддавалася дзецям рабочых і сялян.
Аднак існаваўшая ў Беларусі сетка рабфакаў не забяспечыла поўнага вырвшэнню пытанняў камплектавання ВНУ. Справа ў тым, што Камуністычная партыя імкнулася ператварыць вышэйшую школу у амаль выключна рабоча-сялянскую, але зрабіць гэта за 3-4 гады было немагчыма. Каб паскорыць дадзены працэс, былі створаны Рабфакі, а прыём у вышэйшыя навучальныя установы здзейсняўся без іспытаў і прадстаўлення дыпломаў [18, с. 146].
41
У двадцатыя гады ў Беларусі шырокае развіццё атрымалі агульнаадукацыйныя вячэрнія школы для рабочых. У Беларусі пасля ліквідацыі школ другой ступені вячэрнія рабочыя школы павышанага тыпу, разлічаныя на трохгадовы курс навучання, ствараліся на базе пачатковай школы, і таму яны не ў стане былі забяспечыць поўную сярэднюю адукацыю. Не многія выпускнікі пасля заканчэння школы гэтага тыпу маглі паступіць у ВНУ [17, с. 153-154].
Акрамя прафесіянальна-тэхнічнага навучання ў 1919-1924 годзе пачынае складвацца сістэма сярэдняй спецыяльнай адукацыі. ЦК КП(б)Б пастанавіў пытанне аб сярэдняй спецыяльнай адукацыі на абмеркаванне партыйнай нарады, якая адбылася ў студзені 1920 года. На ей быў вызначаны тэрмін навучання ў тэхнікумах, узрост вучняў, аб'ём ведаў, якімі павінен валодаць выпускнік [9, с. 174].
Тэхнікумы, як новы тып сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў, з'явіліся на Беларусі ў 1919-1920 гадах [9, с. 175]. Створанае да рэвалюцыі ў Мінску Палітэхнічнае вучылішча рашэннем Наркамасветы БССР ад 25 лютага 1919 года было ператворана ў вышэйшую тэхнічную навучальную ўстанову -Беларускі палітэхнікум [16, Ф. 42, воп 1, спр. 1153, с 39]. Ён быў падначалены Глаўпрафасветы РСФСР і ўвайшоў у сістэму навучальных устаноў прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі. Пры палітэхнікуме была створана падрыхтоўчая група для тых вучняў, якія не скончылі школу II ступені [9, с. 175].
К канцу верасня 1920 года, калі ў палітэхнікуме пачаліся заняткі, у ім працавала шэсць аддзяленняў: інжанерна-будаўнічы, механічнае, электратэхнічнае, хімічнае, культурна-тэхнічнае, сельскагаспадарчае з чатырохгадовым тэрмінам навучання [9, с. 175].
9 студзеня 1920 года было праведзена пераўтварэнне Мінскага дзяржаўнага палітэхнікума ў вышэйшую навучальную установу - Беларускі палітэхнічны інстытут [16, Ф. 210, воп. 1, спр 2, с.11].
3 траўня 1919 года Мінскі губернскі аддзел народнай адукацыі прыняў рашэнне аб арганізацыі ў Бабруйску тэхнікума ]з чатырохгадовым тэрмінам навучання] для падрыхтоўкі спецыялістаў тэхнічнага профілю [9, с. 178]. Практычнаму ажыццяўленню гэтага рашэння перашкодзіла акупацыя Беларусі вайскамі Польшчы летам 1919 года, і толькі пасля іх выгнання восенню 1920 года арганізацыя тэхнікума была завершана [9, с. 178].