Класы вучэбная програма для агульнаадукацыйных устаноў с беларускай мовай навучання
| Вид материала | Документы |
- Навукова-метадычная установа “нацыянальны інстытут адукацыі” міністэрства адукацыі, 162.01kb.
- Міністэрства адукацыі рэспублікі беларусь праграма для ўстаноў, якая забяспечвае атрыманне, 167.53kb.
- Вучэбная праграма факультатыўных заняткаў па гісторыі Беларусі для вучняў ХІ класа, 171.35kb.
- Беларуская мова І літаратура, 548.89kb.
- Нормы ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў па вучэбным прадмеце «Беларуская мова», 489.22kb.
- «Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Францыска Скарыны», 421.74kb.
- «Аб правілах беларускай арфаграфіі І пунктуацыі», 533.07kb.
- Вучэбная праграма для паступаючых у магістратуру па спецыяльнасці, 696.93kb.
- К. С. Фарино «10» мая 2011 г. Инструктивно-методическое письмо, 568.81kb.
- Беларуская мова праграма ўступных іспытаў для асоб, якія маюць агульную сярэднюю адукацыю, 459.19kb.
Кампазіцыя
Выбар палажэння ліста паперы ў залежнасці ад формы прадметаў, якія адлюстроўваюцца і іх размяшчэння; запаўненне плоскасці ліста буйнымі выявамі: цягнік, пад’ёмны кран, Змей Гарыныч, кракадзіл.
Рытмічная арганізацыя выявы спосабам паўтору, чаргавання: «Ляцяць журавы», «Качка з качанятамі», «3-за лесу, з-за гор едзе дзядуля Ягор».
Прастора
Маляванне прадметаў з улікам іх узаемнага размяшчэння (побач, над, пад); «Я з мамай пад парасонам», «Збіраем грыбы (ягады)» і інш.
Форма, прапорцыі, канструкцыя
Перадача характэрных асаблівасцяў формы прадметаў (шырокая—вузкая, высокая—нізкая). Параўнанне прадметаў па велічыні і форме: маляванне па ўяўленні і з натуры (лісток асіны і лісток вярбы; морква і бурак; гарбуз і кабачок).
Колер
Выкананне малюнкаў па памяці і ўяўленні пасля назіранняў і экскурсіі ў прыроду.
Асноўныя і састаўныя колеры: «Цвецік-сяміцвецік», «Салют», «Лістапад», «Машыны вязуць агародніну і садавіну», «Асінка восенню». Ілюстрацыя да беларускай казкі «Залатая яблынька».
Светлыя і цёмныя адценні колеру: «Два яблыкі», «Сон-трава», «Іван і чорт» (па казцы «Як Іван чарцей перахітрыў»).
Падбор колеру ў адпаведнасці з эмацыянальным зместам вобразаў (радасны і сумны, спакойны і напружаны): «Самы вясёлы клоун», «Сумны П’еро», «Як курачка пеўніка ратавала», «Пасмурна», «Сонечны дзянёк», «Каток — залаты лабок».
Лепка (5 г)
Лепка прадмета шляхам складання з частак: «Качка» (якая плыве), «Бегемот», «Пеўнік», «Канёк-Гарбунок», «Конік» (тыпу народнай цацкі).
Выкананне рэльефу і гравіроўкі на паверхні вылепленага прадмета: «Ка-зачная хатка», «Курачка Раба», «Царэўна-Лебедзь».
Лепка фігуры чалавека, які рухаецца (з цэлага камяка і шляхам прамазвання): «Асілак», «Барацьбіт», «Крошачка-Хаўрошачка», «Хлопчык з сабачкам».
Суадносіны двух прадметаў па масе і памеры: «Слон і сланяня», «Коту ботах і Людаед», «Беласнежка і гномы», «Сабака і шчаня».
Лепка дэкаратыўнага посуду «Чароўная лямпа Аладзіна».
Дэкаратыўна-прыкладная дзейнасць (6 г)
Дэкаратыўнае абагульненне раслінных і жывёльных формаў. Мастацкае вырэзванне складзенай паперы без папярэдняй прамалёўкі контуру: «Матылёк», «Валошка».
Мастацкае вырэзванне складзенай паперы з папярэдняй прамалёўкай контуру: «Сябруюць дзеці ўсёй Зямлі», «Зімачка», «Вясновыя кветкі» (калектыўная работа).
Сувязь аздаблення (дэкору) з формай і прызначэннем прадмета. Выкананне эскіза роспісу пано, апрацоўчай дошкі, куфэрка для рукадзелля.
Стварэнне аб’ёмнай скульптуры з прыроднага матэрыялу: «Вясёлыя лесавічкі», «Балотная Кікімара», «Лясныя звяры».
Вырабы, сувеніры з розных матэрыялаў: ніткі, скура, мех, провалака, папера, тканіна, прыродны матэрыял і г. д. (на выбар вучняў): «Беларускі сувенір», «Русалачка», «Златавласка», «Прынцэса на гарошыне», «Віні-Пух», «Паўлін» і г. д.
Рэльефная кампазіцыя: «Пунсовая кветачка», «Папараць-кветка», «Новы год у лесе» (папяровая пластыка; калектыўнае пано да Новага года).
Асноўныя патрабаванні
да ведаў і ўменняў вучняў ІІ класа
Вучні павінны ведаць:
- назвы адценняў асноўных колераў (тыпу ружовы, блакітны, светла-жоўты);
- назвы мастацкіх матэрыялаў, інструментаў, прыладаў, з якімі працуюць на працягу года;
- сувязь аздаблення з формай і прызначэннем прадмета.
Вучні павінны ўмець:
- карыстацца пэндзлем і фарбамі, змешваць фарбы;
- рытмічна размяшчаць аб’екты на плоскасці ліста;
- перадаваць характэрныя асаблівасці формаў і памераў прадметаў (высокі, нізкі, шырокі, вузкі);
- запаўняць ліст буйной выявай;
- выбіраць палажэнне ліста паперы ў залежнасці ад формы прадметаў;
- аздабляць плоскі і аб’ёмны прадметы арнаментам;
- выразаць сіметрычныя формы з паперы, складзенай надвая;
- ляпіць шляхам складання з частак і з цэлага камяка;
- удзельнічаць у калектыўнай рабоце;
- беражліва ставіцца да прадметаў мастацтва, мастацкіх матэрыялаў, прыладаў, уласных работ.
III КЛАС (35 г)
УСПРЫМАННЕ РЭЧАІСНАСЦІ I МАСТАЦТВА (7 г)
Эстэтычнае ўспрыманне рэчаіснасці (2 г)
Эстэтычнае ўспрыманне аб’ектаў і з’яў прыроды (мультымедыйная прэзентацыя, экскурсія).
Вершы беларускіх паэтаў аб прыродзе. Музычныя творы, звязаныя з карцінамі прыроды.
Успрыманне мастацтва (5 г)
Работа мастака-жывапісца. Мастацкія матэрыялы жывапісу (масла, гуаш, акварэль). Выразныя сродкі жывапісу. Размяшчэнне колераў у колеравым крузе (шэсць колераў: чырвоны, аранжавы, жоўты, зялёны, сіні, фіялетавы). Паняцце пра яркія,кантрастныя, цьмяныя і мяккія колеравыя рашэнні. Н. Казакевія. «Нарачанская зямля»; Ф. Талстой. «Букет кветак, матылёк і птушка»; В. Вярсоцкі. «Дарогі Міншчыны»; В. Бялыніцкі-Біруля. «Зімовы сон»; К. Пяртоў-Водкін. «Маці»; В. Цвірка. «Блакітны дзень»; І. Айвазоўскі. «Чорнае мора», «Марыя», «У шторм»; В. Волкаў. «Фарфор і шкло»; С. Каткоў. «Хутар Альбуць»; Б. Залкінд. «Вуліца ў Вільне»; І. Левітан. «Залатая восень» і інш. (на выбар настаўніка).
Графіка. Выразныя сродкі графікі (лінія, пляма і колер). Сувязь ілюстрацыі са зместам твора. Ілюстрацыі да дзіцячых кніжак мастакоў-графікаў: А. Лось, Н. Паплаўскай, Н. Селяшчука, В. Славука, В. Лебедзева; Я. і М. Чарушыных, А. Парэт, I. Білібіна, Т. Маўрынай, Ю. Васняцова (на выбар настаўніка).
Адрозненне скульптуры ад жывапісу і малюнка: аб’ёмнасць твора, агляднасць з розных бакоў. Сувязь матэрыялу ў скульптуры са зместам вобраза: (мелкая пластыка (фарфор, метал); творы майстроў народнага беларускага мастацтва (гліна, дрэва)). Мікеланджэла. «Давід»; А. Глебаў. «Францыск Скарына», «Янка Купала»; А. Бембель. «М. Ф. Гастэла»; М. Урубель. «Садко»; В. Ватагін. «Мядзведзь, які балансіруе»; А. Пупко. «Жалейка», «Несцерка»; А. Шатэрнік. «Каляды» і інш. (на выбар настаўніка).
Архітэктура. Архітэктурныя помнікі роднага горада (вёскі). Сучасныя жылыя і грамадскія архітэктурныя пабудовы. Спаса-Еўфрасіннеўская царква (Полацк); Казіміраўскі касцёл (Ліпшнікі); Траецкае прадмесце (Мінск) і інш. (на выбар настаўніка).
Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва. Паняцце аб дэкаратыўным абагульненні формы. Народнае мастацтва. Цацка як твор народнага мастацтва. «Рытон» (Адыгея); «Чаша для абмывання» (Егіпет); «Кораб» (Беларусь); А. Марачова. «Коннік», «Качка» (Беларусь); Л. Селівончык. «Конь» (Беларусь); Л. Лось. «Казляня» (Беларусь) і інш. (на выбар настаўніка).
Практычная дзейнасць (28 г)
Адлюстраванне на плоскасці (17 г)
Кампазіцыя
Выбар нетрадыцыйнага фармату кампазіцыі: «Навагодняя елка», «Дамы на нашай вуліцы», «Веснавы луг». Поўнае выкарыстанне паверхні ліста паперы для перадачы задумы, зместу (пераадольванне пустот і цеснаты): «Збор ураджаю», «Катанне з гор».
Прастора
Перадача глыбіні і планаў прасторы, размяшчэнне асноў бліжэйшых прадметаў ніжэй, дальніх — вышэй: «На катку», «На пляжы», «Трактары ў полі», «Спаборніцтвы ў Алімпіі», «Спартсмены рыхтуюцца да Алімпіяды».
Форма, прапорцыі, канструкцыя
Перадача характару галоўнай формы, яе частак, іх узаемнага размяшчэння: «На выставе машын», «На тралейбусным прыпынку», «Новенькі трактар».
Асноўныя асаблівасці будовы цела чалавека і жывёлы, размяшчэння частак цела ў час руху (тулава, канечнасці, шыя, галава). Выкананне ілюстрацый да твораў А. Вольскага «Еду у госці да слана» або С. Маршака «Мельнік, хлопчык і асёл».
Перадача вертыкальнага і нахіленага размяшчэння прадметаў у малюнку (стаяць, ляжаць, падаюць): «Будуецца новы дом», «Наваселле», «Мост праз рэку», «Казачны замак».
Колер
Перадача ў замалёўках па памяці ўражанняў ад вобразаў прыроды: «Лета (восень) на сяле (у парку)», «Зіма (вясна) у горадзе (вёсцы)».
Перадача характэрнай афарбоўкі прадметаў, распазнаванне і называнне асноўных і састаўных колераў прадметаў пры маляванні па памяці: «Вясёлка», «Святочныя флажкі», «Салют», «Агні»; з натуры: маляванне кветак, лісця, пладоў (матэрыялы на выбар вучняў).
Эмацыянальны, вобразны змест колеру (радасны, напружаны, спакойны): «Святочны горад», «Навальніца набліжаецца», «Захад», «Туманная раніца», «Зімовы вечар».
Лепка (5 г)
Перадача дынамікі ў лепцы пры адлюстраванні чалавека, жывёлы: «Чалавек, які бяжыць», «Конь, які скача» (па назіранні, уяўленню).
Узаемадзеянне фігур у скульптурнай кампазіцыі: «Ужо як я сваю кароўку люблю», «Саўка да Грышка ладзілі дуду», «Барцы».
Перадача характэрных поз і рухаў жывёл, звяроў, людзей: «Ускалмачаная кошка», «Сабака на задніх лапах», «Мядзведзь, які танцуе», «Скачкі» (лепка шляхам выцягвання дэталяў з цэлага камяка).
Лепка рэльефу: птушкі, рыбы, узор з раслінных формаў (пластычная сувязь элементаў, перадача рухаў, суадносіны масы).
Лепка і састаўленне невялікіх скульптурных груп: «Жывёлы на арэне цырка», «Дзіцячыя гульні» (калектыўная работа).
Дэкаратыўна-прыкладная дзейнасць (6 г)
Дэкаратыўная кампазіцыя: рытмічнае чаргаванне формаў, сіметрыя. Дыванок для цацак, пано для аздаблення класа: «Кветкі і матылькі», «Сняжынкі, якія танцуюць».
Дэкаратыўнае абагульненне формы: складанне фігурак і кампазіцый з засушаных травы, лісця, кветак: «Лясныя жыхары», «Фантастычныя жывёлы».
Выкарыстанне фактуры і формы прыродных матэрыялаў: «Асенні букет», «Нацюрморт» (манатыпія, фларыстыка).
Адзінства формы прадмета і аздаблення: лепка і роспіс фігурак абагульненай формы тыпу народных гліняных цацак («Алень — залатыя рожкі», «Баранчык», «Конік»).
Асноўныя патрабаванні
да ведаў і ўменняў вучняў ІІІ класа
Вучні павінны ведаць:
- назвы і адметныя асаблівасці асноўных відаў мастацтва (жывапіс, скульптура, графіка, дэкаратыўна-прыкладное мастацтва);
- выяўленчыя сродкі (кампазіцыя, колер, форма, рух);
- назвы і паслядоўнасць размяшчэння ў колеравым коле шасці колераў (чырвоны, аранжавы, жоўты, зялёны, сіні, фіялетавы);
- назвы адценняў колеру (светла-зялёны, цёмна-чырвоны);
- асаблівасці будовы цела жывёлы, размяшчэнне частак фігуры (тулава, канечнасці, шыя і галава) пры адлюстраванні рухаў.
Вучні павінны ўмець:
- змешваць фарбы на палітры, атрымліваючы неабходны нескладаны колер (светла-зялёны, цёмна-чырвоны); падбіраць адценні колеру з улікам вобразнага зместу работы;
- пры адлюстраванні прадметаў перадаваць іх вертыкальнае і нахіленае становішча ў прасторы;
- перадаваць планавасць прасторы, размяшчаючы на лісце паперы асновы бліжэйшых прадметаў ніжэй, верхніх — вышэй;
- ляпіць шляхам выцягвання частак з цэлага камяка;
- валодаць элементарнымі навыкамі работы з гуашшу, пластылінам, васковымі крэйдамі, каляровай паперай;
- удзельнічаць ў абмеркаванні работ аднакласнікаў.
IV КЛАС (35 г)
УСПРЫМАННЕ РЭЧАІСНАСЦІ I МАСТАЦТВА (8 г)
Эстэтычнае ўспрыманне рэчаіснасці (3 г)
Мастацкія асаблівасці гарадскога і сельскага пейзажу, іх адметнасць, аблічча гарадоў, сучасных сёлаў (мультымедыйная прэзентацыя). Ахова прыроды, помнікаў культуры і гістарычных славутасцей свайго рэгіёна.
Знаёмства з архітэктурай, будаўніцтвам, мовай архітэктуры (кампазіцыя пабудовы, яго прызначэнне, канструкцыя, форма). Адметныя помнікі беларускай і замежнай архітэктуры. Архітэктурныя формы і колер як сродак мастацкай выразнасці архітэктуры.
Успрыманне мастацтва (5 г)
Колер і асвятленне — выразныя сродкі жывапісу. Колер — сродак перадачы прасторы, настрою. В. Цвірка. «Сакавік»; І. Шышкін. «Сосны», асветленыя сонцам»; І. Карасёў. «Залатая восень»; Ю. Васнецоў. «Асілкі»; А. Рылоў. «У блакітнай прасторы»; М. Чэпік. «На Івана Купалу»; Я. Зайцаў. «Партрэт юнага партызана»; З. Серабракова. «Каця з нацюрмортам»; Н. Апіок. «Ружы»; К. Пятроў-Водкін. «Ранішні нацюрморт» (на выбар настаўніка).
Выражэнне рознага настрою (радасць, сум, трывога, гора), колер і яго адценні, іх гучнасць, лёгкасць, празрыстасць у творах жывапісу беларускіх і замежных мастакоў. Л. Шакінка. «Бабіна лета»; В. Бялыніцкі-Біруля. «Мінская аколіца. Сеніцкая царква».
Выразныя сродкі скульптуры (аб’ём, форма, паварот, сілуэт), матэрыял (мармур, бронза, косць, дрэва), фактура (гладкая, шурпатая паверхня), асвятленне скульптуры. Скульптура беларускіх і замежных майстроў. Мелкая пластыка, скульптура з дрэва, разьба па косці. У. Слабодчыкаў. «Мой родны край»; А. Глебаў. «Янка Купала»; А. Бембель. «Лён».
Выразныя сродкі графікі: лінія, пляма. Расказы мастакоў аб рабоце над ілюстрацыямі да кніг. Сувязь ілюстрацыі з тэкстамі кнігі і яе афармленнем. М. Купава. «Партрэт Алаізы Пашкевіч», «Партрэт Кастуся Каліноўскага»; У. Басалыга. «Спаса-Еўфрасіннеўская царква ў Полацку», «Камянецкая башня»..
Выразныя сродкі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва: абагульненасць формы, рытмічнае чаргаванне ўзораў, яркасць колеру, сувязь формы з аздабленнем і прызначэннем прадмета. Творы народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва: Огава, Крамно, Давыд-Гарадок, Гжэль, Жостаў, Хахлама, беларускія тканыя посцілкі і паясы, вырабы з саломкі і ільну (на выбар настаўніка).
Практычная дзейнасць (27 г)
Адлюстраванне на плоскасці (14 г)
Кампазіцыя
Маляванне з натуры нацюрморта з простых па форме прадметаў: посуд, садавіна, агародніна.
Кампазіцыйная арганізацыя ліста з акцэнтам на яго кампазіцыйным цэнтры: «У гасцях у ветэрана», «Адкрыццё помніка», «Уручэнне наград алімпійскім пераможцам».
Перадача руху ў кампазіцыі: «Хлопчык запускае паветранага змея», «Мы ўцякаем ад дажджу».
Адлюстраванне асноўных прапорцый частак цела чалавека і жывёлы (трохчасткавая будова канечнасцей: плячо, перадплечча, кісць, бядро, галёнка, ступня). Малюнкі людзей і жывёл па назіранні і ўяўленні: «На выставе сабак», «Дама з сабачкам», «Я пасу козачку».
Адлюстраванне групы людзей і жывёлы ў стане руху і пакою: «Спартыўныя гульні», «Акрабаты», «Дрэсіроўшчык», «Вернісаж».