Совершенствование внешнеэкономической деятельности Казахстана в условиях глобализации и региональной интеграции 08. 00. 14 мировое хозяйство и международные экономические отношения

Вид материала

Автореферат

Содержание Нәрібаев марат көпжасарұлы Зерттеу объектісі Диссертациялық жұмыстың ғылыми жаңалығы Жұмыстың практикалық манызы. Зерттеудің негізгі ғылыми нәтижелері Marat k. naribayev The subject of the research The Basic Scientific Result

Подобный материал:

• 1. Мировое хозяйство и международные экономические отношения, 38.75kb.
• Модернизация налоговой системы в условиях интеграции казахстана в мировое рыночное, 693.56kb.
• Нестеров Игорь Олегович, 23.82kb.
• Участие Республики Казахстан в международных интеграционных процессах (на примере снг), 463.31kb.
• Учебная программа по дисциплине банковские электронные услуги для специальности 06., 127.92kb.
• Программа наименование дисциплины: Международные экономические отношения Рекомендуется, 141.64kb.
• Развитие кредитных кооперативов в мировом хозяйстве 08. 00. 14 Мировое хозяйство, 453.66kb.
• Темы курсовых работ по дисциплине "Международные экономические отношения" Экономическая, 39.34kb.
• Программа курса «Международная торговля услугами», 170.24kb.
• 1. Международные экономические отношения (мэо) в условиях рыночного хозяйства Понятие, 39.07kb.

Регулирование внешнеэкономической деятельности Казахстана на современном этапе: проблемы и пути совершенствования// Analytic. – 2008 -№5-С.34-44. – 0,8 п.л.

Экономическое сотрудничество между Казахстаном и Кыргызстаном – составная часть регионального взаимодействия: анализ состояния и перспективы развития// Казахстан в глобальных процессах. –2008.–№2. –С.58-71. – 0,8 п.л.

Взаимодействие Казахстана с Шанхайской Организацией Сотрудничества в условиях мирового экономического кризиса как важный фактор развития внешнеэкономической деятельности// Поиск. Серия гуманитарных наук. – 2009. –№ 1. –С.5-16. – 0,8 п.л.

Накопительная пенсионная система Казахстана: состояние и тенденции развития в условиях глобального финансово- экономического кризиса// Поиск. Серия гуманитарных наук. – 2009. –№ 1(2). –С.38 -46. – 0,5 п.л.

Конкурентоспособные кадры для конкурентоспособной экономики в условиях глобализации и региональной интеграции// Национальные экономические системы в центрально-азиатском союзе: возможности и перспективы интеграции. Материалы международной конференции. Туркестан, 27-29 апреля 2005г. – Туркестан : МКТУ им. Х.А. Ясави МОН РК, 2005. –С. 206-208. – 0,1 п.л.

Экономические аспекты объедиения центрально-азиатских государств в условиях современненной глобализации. (в соавторстве) // Национальные экономические системы в центрально-азиатском союзе: возможности и перспективы интеграции. Материалы международной конференции. Туркестан, 27-29 апреля 2005г. – Туркестан: МКТУ им. Х.А. Ясави МОН РК, 2005. –С. 60-64. – 0,2 п.л.

Интеграционное сотрудничество Центрально-азиатских государств: состояние и перспективы // Национальные экономические системы в центрально-азиатском союзе: возможности и перспективы интеграции. Материалы международной конференции. Туркестан, 27-29 апреля 2005г. – Туркестан: МКТУ им. Х.А. Ясави МОН РК, 2005. –С. 65-69. – 0,3 п.л.

Развитие регионального сотрудничества Казахстана со странами Центральной Азии как фактор повышения национальной конкурентоспособности // Сборник материалов международной научно-практической конференции «Национальная конкурентоспособность Казахстана: теория, практика, перспективы» 7-8 декабря 2006, КазНУ им. аль– Фараби. – Алматы, 2006. – С. 149– 157. – 0,6 п.л.

Казахстан и страны Центральной Азии: экономический потенциал региональной интеграции // Сборник материалов международной научной конференции «Интеграционные возможности стран Центральной Азии: опыт Европейского Союза» 8 декабря 2006, КИСИ при Президенте РК.- Алматы,2006 – С. 188 – 194. – 0,3 п.л.

Казахстан и Таджикистан: состояние и перспективы экономического взаимодействия //Континент партнерства. Евразийский Банк Развития, ежемесячный информационно-аналитический вестник. – Москва, 2007. – С.36-42.– 0,5 п.л.

Казахстан и Россия: факторы и приоритеты развития экономического сотрудничества // Сборник материалов междунар. научн. конф. «Казахстан и Россия: экономические и политические аспекты стратегического партнерства», ИМЭМО РАН, 5 апреля 2007. – Москва, 2007. – С.52-58. – 0,3 п.л.

Укрепление экономического взаимодействия Казахстана и Узбекистана как фактор стабильности и развития Центральноазиатского региона // Сборник материалов междунар. научн.-практ. конф. «Сотрудничество и безопасность в Центральной Азии в условиях политических и социально-экономических трансформаций».- Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2007.- С.228 – 241. – 0,5 п.л.

Республика Казахстан и Организация Экономического Сотрудничества: современное состояние и перспективы взаимодействия// Центральная Азия и Кавказ. Журнал социально-политических иследований.- CA&CC Press, Швеция, 2008.-№ 1(55). – С.114–133. – 0,8 п.л.

The Republic of Kazakhstan and the economic cooperation organization: present state and future cooperation// Central Asia and the Caucasus. Jornal of Sosial and Political Studies. – CA&CC Press,Sweden,2008. –№.1 (49). –Р.98-112. – 0,9 п.л.

Afghanistan in a system Central Asian regional cooperation: problems and prospects// Central Asia’s Affairs. – 2006. –№2. –С. 22-23. – 0,2 п.л.

Казахстан и страны Центральной Азии: Перспективы регионального экономического сотрудничества// Республике Казахстан 15 лет: достижения и перспективы. Научно-практическая конференция. Алматы, 28 ноября 2006г. –Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2007. –С.172-179. – 0,3 п.л.

Қазақ-түрік экономикалық қатынастарын Қазақстанның сыртқы экономикалық қызметі тұрғысынан жетілдіру// Қоғам және Дәуір.-2007.-№1.-18-20б. – 0,4 п.л.

The External Economic Activities of Kazakhstan in Central Asia: The potential and prospects of regional Cooperation// Central Asia’s Affairs.-2007. -№1- Р.38-40. – 0,3 п.л.

Предприниматели не всегда доверяют властям// Бизнес и власть №5, 9 февраля 2007. – 0,2 п.л.

Забота о каждом дает результат// Казахстанская правда № 23, 9 августа 2007 г.; Сборник материалов «Выборы 2007 – новый этап в развитии политической системы РК». –Алматы: КИСИ Президенте РК, 2007. –С. 73-76. – 0,1 п.л.

Конституционная реформа в Казахстане: новые возможности для дальнейшего социально-экономического развития// Конституционная реформа - новый этап в развитии Казахстана. Материалы «круглого стола». Алматы, 22 мая 2007г.- Алматы: КИСИ при Президенте РК,2007.-С.93 – 98. – 0,2 п.л.

The Current State of, and Prospects for Foreign Economic Cooperation between Kazakhstan and Tajikistan// Central Asia’s Affairs. –2007. – №3. – Р. 30-33. – 0,4 п.л.

Қазақстан мен Өзбекстан экономикалық ынтымақтастығын кеңейту арқылы Қазақстанның сыртқыэкономикалық қызметін жетілдіру мүмкіндіктері// Қоғам және Дәуір. –2007. –№4. – 24-27б. – 0,5 п.л.

Қазіргі кезеңдегі Қазақстан экономикасы: экономикалық тұрақтылықтың кепілдері// Қоғам және Дәуір.-2008. – №4. – 44-47б. – 0,2 п.л.



Түйіндеме


НӘРІБАЕВ МАРАТ КӨПЖАСАРҰЛЫ

ЖАҺАНДАНУ ЖӘНЕ АЙМАҚТЫҚ ИНТЕГРАЦИЯ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАННЫҢ СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ЖЕТІЛДІРУ

08.00.14- Әлемдік шаруашылық және халықаралық экономикалық қатынастар


Зерттеу мақсаты – мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметін дамыта отырып, осы қызметі мемлекеттік басқарудың тетіктерін жетілдіру үшін ғылыми-практикалық ұсыныстар беру.

Зерттеу объектісі ретінде Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық қызметі тұтасымен алынды.

Зерттеу пәні – жаһандану және аймақтық интерграциялау жағдайында мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметін іске асыру кезінде орын алатын экономикалық қатынастар.

Диссертациялық жұмыстың ғылыми жаңалығы – сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік денгейде жан – жақты және жүйелі түрде талдап – зерттей отырып, мемлекет тұрғысынан тиісті тұжырымдама жасап, тиімді ұсыныстар айтылуы.

Жұмыстың практикалық манызы. Диссертацияда келтірілген қортынды ұсыныстардың біразы ҚР Сыртқы істер министрлігі, Индустрия және сауда министрлігі, тағы басқа республикалық органдардың сыртқы экономикалық байланыс қызметтерінде қолдану тапты. Сонымен қатар зерттеудің нәтижелері бірнеше жоғары оқу орындарында Экономиканы мемлекеттік басқару, Халықаралық экономикалық қатынастар, Халықаралық экономика, Халықаралық сауда, Халықаралық құқық сияқты пәндерді оқыту кезінде пайдаланылып отыр.

Зерттеудің негізгі ғылыми нәтижелері:

1.Сыртқы экономикалық қызметтің қазіргі жағдайы ұлттық экономиканың деңгейіне, даму факторларына тікелей байланысты. Сондықтан сыртқы экономикалық сектордың мақсаты ұлттық экономиканың мүддесіне, оны жаңарту және бәсекелестік қабілетін арттыру жағдайына бағытталу керек.

2.Әлемдік дамудың қазіргі кезеңтінде қандай да мемлекет болмасын, ол өзінің экономикалық деңгейі мен саяси мүмкіндігіне қарамастан жаһандану құбылысы арқылы Халықаралық экономикалық қатынастарға міндеті түрде араласып отырады. Бұл құбылыстың ұлттық экономикаға жағымды жақтары да , жағымсыз әсерлері де болуы мүмкін. Бірақ бұл жағдай жаһандану сияқты объективті үрдіске қарсы тұра алмайды.

3. Озық шетел тәжірибелерінің біз үшін маңызы – қазіргі кезенде сыртқы экономикалық қызметті ұйымдастарып, басқаруды мемлекет өз жауап- кершілігіне алу керектігі. Осы қызметті үйлестіру, реттеу, бақылау міндеттерін мемлекет өз қолына алған жағдайда ғана бұл сала дамып, жетіледі және тиімділігі артады.

4. Сыртқы экономикалық қызметті мемлекетік баскарудағы негізгі тетік болып саналатын халықаралық құжаттар мен келісім - шарттардың мәртебесі

ұлттық заңнама актілерінен жоғары болып саналады. Сондықтан оларды жасау және қабылдау мәселеріне аса зор көңіл бөлу қажет. Осыған байланысты дис-сертациялық жұмыста халықаралық құжаттарды түр – түрге бөле отырып, оларды жетілдіру, іске асыру барысын қадағалау бойынша ұтымды ұсыныстар берілген.

5. Зерттеудің нәтижесінде сыртқы экономикалық қызметте орын алып отырған күрделі кемістіктер анықталып, оларды болдыртпау әрекеттері ұсынылған. Атап айтканда, серіктес мемлекеттердің тиісті органдарымен бірге атқаратын қызметтерді сапалы деңгейде үйлестіру, халықаралық келісім – шарттардың орындалу жағдайы мен мерізімдерін уақтылы қадағалып, тексеріп отыру көзделген. Сонымен қатар сыртқы экономикалық қатынастардың тиімділігін арттыру және осы тиімділікті өлшеп – бағалау әдістері қарастырылған.

6. Еліміздің сыртқы экономикалық қызметі біраз дамығанымен әлі де осал тұстары көп, әсіресе оның ұлттық экономикамызға жағымды әсері мардымсыз. Әлемдік дағдарыстың факторларына қарсы тұра алатын сыртқы қатынастардың денгейі төмен. Сыртқы экономикалық қызметті мемлекет тұрғысынан басқару тиімді ұйымдастырылмаған. Диссертацияда осы саланы жетілдіру бағытында ғылыми түрде негізделген ұсыныстар жасалған.

7. Диссертациялық жұмыста Қазақстаның әр түрлі елдермен, атап айтқанда Жапония, Қырғызстан, Қытай, Ресей, Сауд Аравиясы, Тәжікстан, Түркия, Өзбекстан сияқты мемлекеттермен екі жақты қарым – катынастары жан- жақты терең зерттеліп, оларды ары қарай өзара тиімділік, экономиканы тұрақтандыру, инновациялық дамыту және жаңарту негізінде жетілдіру жолдары қарастырылған.

8. Қазақстанның жан жақты, қөп векторлы сыртқы экономикалық қарым – қатынастары аймақтық халықаралық құрылымдар арқылы жүзеге асып отырады. Осы аймақтық құрылымдарда интеграциялық үрдісті дамыта отырып Казақстанның рөлін күшейту, сол арқылы еліміздің экономикасын нығайтып, оның халықаралық денгейде бәсекелестігін арттыру жолдары анықталған.

9. Сыртқы экономикалық қызметті ұйымдастаруды ғылыми негізде жетілдіру үшін диссертацияда ғылыми әдістердің ең тиімді түрі жүйелік тәсіл (системный подход) қолданылды. Сыртқы экономикалық қатынастар жалпы жүйе ретінде қарастырылып, оның өзекті мәселелерін осы тәсіл аркылы шешу ұсынылды. Нәтижесінде осы саланы басқару органдарының жана тиімді жүйесі қалыптастырылды, олардың атқаратын нақтылы қызмет – міңдеттері анықталды.

10. Сыртқы экономикалық қатынастарды мемлекеттік тұрғыдан басқаруды жетілдіру үшін алдымен мемлекеттің ең тиімді сыртқы экономиқалық саясатын қалыптастыру керек. Ол саясат еліміздін экономикалық мүмкіндігін, әлем экономиқасының хал - ауқалын ескере орырып, мемлекеттің осы саланы басқарудағы ұйымдастырушы, үйлестіруші, талдап – сараптаушы қызметтерін және қатаң тексеру мүмкіндіктерін толық қамтамасыз етуі тиіс. Сонымен қатар осы саланың нормативті-құқықтық тетіктерін дамытып, басқарудың интитуциалдық құрылымын жаңартып, ақпаратты-таладу жүйесін қалыптастыру қажет. Ұсынылған шаралар сыртқы экономикалық қызметі дамыта отырып, жаһандану және аймақтық интеграция жағдайында еліміздің экономикасының бәсекелістігін халықыралық деңгейде нығайтуға бағытталған.


Abstract


MARAT K. NARIBAYEV

PERFECTION OF THE EXTERNAL ECONOMIC ACTIVITY OF КAZAKHSTAN IN THE CONDITIONS OF GLOBALIZATION AND REGIONAL INTEGRATION

08.00.14 –World Economy and International Economic Relations


The object of the research is external economic activity of the Republic of Kazakhstan.

The subject of the research set of the economic relations arising in the course of external economic activity of the state in the conditions of globalization and regional integration.

The aim of the dissertation work consists in formulation of scientifically-practical suggestions about perfection of the government control of external economic activity of the Republic of Kazakhstan.

Scientific novelty in most general view consists that theoretical features of external economic activity in the conditions of globalization and regional integration are revealed. The conceptual approach and practical recommendations about perfection of the government control of external economic activity system are made.

Practical value of the dissertation work. The positions formulated in dissertational work and the offered measures are used in practical activities of the Ministry of Foreign Affairs, the Ministry of Industry and Trade and offered to other departments for work in sphere of external economic relations. The basic results of the dissertation are used in a number of studying of disciplines: State economy regulation, International economic relations, International trade and other.

The Basic Scientific Result:

1 The modern condition of external economic activity is defined by a national economy condition, its indicators and development factors. The external sector of economy should be aimed for decision of problems of national economy, including modernization, acceleration, increase of its competitiveness and others.

2 At the present stage of world development each country irrespective of its level of economic development and political influence is more strongly involved in world economy processes, major factor is globalization. The given phenomenon, having both positive and negative sides of influence on national economies, nevertheless, cannot interfere with objective development of economic.

3 Foreign experience of the government shows the following. At the present stage the state should be the major managing external economic activity, providing its organization, control and regulation for maintenance of its high efficiency and productivity.

4 At the present stage, leaders based mechanism of development and the foreign trade activities is government instrument of the international contracts, which norms are priority before norms of national legislations according to international law. Classification of the international contracts applied within the limits of external

economic activity is given. Problems of their realization are connected with imperfection as legislative and the statutory acts regulating external economic activity in our country, and the mechanism of their implementation.

5 Equally with positive economic effect the negative factors constraining development by foreign trade activities take place. To them concern: low level of coordination of joint activity between related state bodies of the countries-partners, violation of terms and conditions of agreements and arrangements, absence of control functions of the state bodies or their partial realization. Methods of an estimation efficiency of external economic activity are considered, recommendations about their adaptation to the complex analysis of realization of external economic activity are given.

6 Beside expansion of external economic activity in our country, possibilities and potential of foreign trade activities for maintenance of development of national economy are not completely involved yet. Destabilizing influence of the external economic crises and shocks, non-optimal institutional maintenance and also low level of diversification of external relations became major factors. It is established, that insufficiently effective character of a state administration of foreign trade activities in Kazakhstan and therefore necessity of its perfection takes places.

7 The system of bilateral economic relations of Kazakhstan with Kyrgyzstan, Russia, Saudi Arabia, Tajikistan, Turkey, Uzbekistan and Japan is carried out. They differ on a level of development, the status of partnership and to other parameters. It is necessary to expand and deepen interaction in a bilateral format on the basis of a program targeted and mutually advantageous basis for the decision of actual problems of stabilization of economy, innovative development and all-round modernization.

8 Economic cooperation of Kazakhstan within the limits of regional cooperation is carried out in various areas. This process has pragmatical, integrations focused character and is directed on maintenance of high-grade and constructive interaction from positions of deepening of regional integration processes, strengthening the role of Kazakhstan in regional economic cooperation and stability assistance, to growth and increase of competitiveness of economy.

9 For the condition and perfection of external economic activity analysis application methods of the system approach is expedient. External economic activity should be considered as a control system of processes of an establishment and development external economic activity in many areas of economy. Management of external economic activity is carried out by set of national state bodies and consists in development of resolutions and decisions, obligatory for execution by all parties-partners, and also the decision of problems and pressing questions in the course of cooperation.

10 Improvements of the government external economic activity and increment of its productivity can be reached at the expense of perfection of the external economic policy consisting of increment of participation of the state in foreign trade activities, including strengthening of organizational planning and analytical control functions of administrative activity.