Geum.ru

Авторлар: Голомолзина Татьяна Владимировна

Вид материалаДокументы

Содержание


Жеке және отбасылық факторлар
Аналар жайлы жалпы ақпарат
2 блок «Баланың денсаулығынан ақау табылған жағдайда»
Подобный материал:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22

3.1.1 сурет. Мамандар жайлы ақпарат



1 блоктағы зерттеудiң негiзгi мақсаты Денсаулық сақтау, Білім беру, Еңбек және Әлеуметтік қорғау басқармалары мамандарының көзқарасын баласынан бас тарту және мемлекеттің қамқорлығына беру себебін анықтау болып табылады

Ата-аналардың баласынан бас тарту жағдайы мамандардың көзқарасы бойынша 3.1.2 кестеде көрсетілген екі бағыт бойынша талданған:
  1. Отбасылық жеке факторлар
  2. Әлеуметтік және институционалдық факторлар


3.1.2 кесте. Баласынан бас тарту себептеріне мамандардың көзқарасы



Отбасылық және жеке факторлар
Денсаулық сақтау мекемесі
Білім беру мекемесі
Еңбек және әлеуметтік қорғау мекемесі

саны= 32
саны = 112
саны = 12




саны
%
саны
%
саны
%

Әлеуметке карсы өмiр сүру (Маскүнемдiк, нашақорлық, қаңғыру, бей-берекет жыныстық қарым қатынас)
6
18,8
85
75,9
5
41,7

Балаға әкесі және отбасы тарапынан қолдау көрстілмегенде
6
18,8
15
13,4
1
11,8

Анасының психологиялық және әлеуметтiк пiсіп-жетілмеуі
2
6,3
24
21,4
0
0

Анасының өте жас мөлшері (15 - 18 жас)
2
6,3
11
9,8
0
0

Отбасылық жанжал
1
3,1
2
1,8
0
0

Кенет анасының немесе ағайын-туғандары денсаулығының нашарлауы

0
0
1
0,9
0
0

Тумасынан патологиясы бар балалардың ауруы
4
12,5
11
9,8
9
75

Әлеуметтiк және институционалдық факторлар


















Анасында өмір суруге қажетті материалдық қаржының болмауы

13

40,6

55

49,1

1

8,3

Жумыстың болмауы
3
9,4
17
15,2
0
0

Тұғын - үй жағдайының болмауы
5
15,6
31
27,7
0
0

Жауап бермегені
13
40,6
9
8,1
0
0



Жеке және отбасылық факторлар арасында мамандардың есебі бойынша: денсаулық сақтау мекемелерінде – «аналардың әлеуметке карсы өмiр сүруі» - 18,8% , «Әкесі және отбасы жағынан көмектің болмауы жағдайы» - 18,8%; Білім беру мекемелерінде - «Әлеуметке карсы өмiр сүру» - 75,9%; «Анасының психологиялық және әлеуметтік жетілмеуі» - 21,4%; Еңбек және әлеуметтік қорғау мекемелерінде – «Туа біткен потологиясы бар балалардың аурулары» - 75%; «аналардың әлеуметке карсы өмiр сүруі» - 41,7%.

Мамандардың есептеуінше мына факторлар бойынша: «көп балалы отбасы», «анасының бұрынғы балалар үйінің тәрбиеленушісі», «анасының әлеуметтік аурулармен ауыруы (ВИЧ, гепатит, туберкулез және т.б.)», «жакын туыскандарының қайтыс болуы» кең таралған бас тарту болып есептелмейді.

Мамандардың есептеуінше Әлеуметтік және институционалдық факторлардың арасында: денсаулық сақтау мекемелерінде – «аналардың өмiр сүруге қажетті қаражатының болмауы» - 40,6% ; «Тұрғын -үй жағдайының болмауы» - 15,6% ; «Жұмысының болмауы» - 9,4 % ; Білім беру мекемелерінде, сондай-ақ, «анасында өмір суруге қажетті қаражаттың болмауы» жиі кездесетін жауаптардың бірі – 49,1% ; «тұрғын- үйдің болмауы» - 27,7%, «жұмысының болмауы» - 15,2 %,

Баладан бас тартуды еңбек және әлеуметтік мекемелерінің мамандары әлеуметтік және институционалдық факторларды түсіндіруден бас тартады.

Әлеуметтік және институционалдық факторлар тобының ішінде мына себептерді көрсету маңызды болып есептеледі: «әлеуметтік инфраструктуралардың болмауы (ясли балабақшасы, балабақшалар, бейімдеу орталықтары және т.б.)», «анасының тіркеу құжаттарының болмау салдарынан әлеуметтік қорғаудың болмауы», «өзінің құқықтарын білмеуі(жәрдемақы, жеңілдіктер және т.б. құқықтары туралы)», «баланы мемелекеттің қамқоршылығына өткізудің ең оңай жүйесі», «ауруханалар мен перзентханаларда жоғары білікті әлеуметтік мамандардың және психологтардың штат бойынша болмауы», «туғаннан кейінгі күйзелісті мойындамауы» сияқты себептерді мамандар кең таралған деп бөліп қарамайды, бірақ, 4 блок бойынша «Қызметтер» ұсыныстарында баладан бас тартуды азайту механизмін жақсарту дәл осы мәселелерге тіреледі.

Денсаулық сақтау мекемелерінің мамандарының 40,6% осы сұраққа жауап бермегені жайлы айта кетпеске болмайды.

Жалпы алғанда мамандардың ойынша кең таралған себептерінің (жалпы таңдаудың орташа % ) болып табылады:

- «анасының әлеуметке қарсы өмір сүруі» (45,4%)

- «анасында өмір сүруге қажетті қаражатының болмауы» (32,7%)

- «туа біткен паталогиясы бар балалардың ауыруы» (32,4%)

- «әкесінен және отбасы жағынан балаға қолдаудың болмауы» (14,7%)

- «тұрғын үйдің болмауы» (14,4%),

- «анасының психологиялық және әлеуметтік жетілмеуі» (9,2%)

- «жұмысының болмауы» (8,2%)


3.1.3 кесте Мамандардың айтуы бойынша жазылған анасы жайлы ақпарат
Денсаулық сақтау мекемесі
Білім беру мекемесі
Еңбек және әлеуметтік қорғау мекемесі

Саны = 32
Саны = 112
Саны = 12

Саны
%
Саны
%
Саны
%

Аналар жайлы жалпы ақпарат:


















1. Отбасы жағдайы


















Көбінесе тұрмыста
1
3,1
12
10,7
4
33,3

Көбінесе тұрмыста емес
31
96,9
109
97,3
7
58,3

2. Зиянды әдеттер


















Шылым шегу
22
68,8
54
48,2
5
41,7

Ішімдік
32
100
107
95,5
9
75

Нашақорлық заттар
13
40,6
34
30,4
1
8,3

Зиянды әдеттері жоқ
2
6,25
3
2,7
2
16,7

3. Жүктілік сұрақтары бойынша мамандармен кездесу


















Иә
2
6,3
7
6,3
0
0

Жоқ
23
71,9
101
90,2
7
58,3

Жауап беруге қиналады
7
21,8
4
3,6
5
41,7

4. Баладан бас тартады


















Баланы бірінші рет туған әйелдер
22
68,8
73
65,2
2
16,7

Баланы көп рет туған әйелдер
17
53,1
41
36,6
3
25

Әкесінің бастамасымен
4
12,5
8
7,1
0
0

Баланың әкесі (баланың анасының қайтыс болу салдарынан)
4
12,5
17
15,2
5
41,7

Басқа

2
6,3
24
21,4
2
16,7

Жауап беруге қиналады
1
3,1
7
6,3
0
0

5. Баладан бас тарту жағдайында


















Бірден туа салысымен
23
71,8
58
51,8
6
50

Бір жылдан сон
6
18,8
13
11,6
1
8,3

Басқа

12
37,5
63
56,3
4
33,3

Жауап беруге қиналады
0
0
1
0,9
2
16,7

6. Баладан бас тарту мекемесі


















Туу бөлімшелері
19
59,4
50
44,6
5
41,7

Балалар үйі
9
28,1
25
22,3
3
25

Жана туған нәрестелердің мекемелері
8
25
23
20,5
4
33,3

Басқа

5
15,6
41
36,6
1
8,3

Жауап беруге қиналады
2
6,3
2
1,8
2
16,7



Көптеген мамандардың қорытындысы бойынша аналардың балаларынан бас тартуы жайлы ақпараты бойынша (денсаулық сақтау мекемесінде-96,9% білім беру мекемесінде-97,3%; еңбек және әлеуметтік мекемелерінде-58,3%) тұрмыста емес нұсқасын белгілеген.

Көптеген мамандардың айтуы бойынша осы аналардың зиянды әдеттері: ішімдікке әуес болу (денсаулық сақтау мекемелерінде-100%; білім беру мекемесінде-95,5%; еңбек және әлеуметтік мекемелерінде-75%), шылым шегу (денсаулық сақтау мекемелерінде-68,8%; білім беру мекемесінде-48,2%; еңбек және әлеуметтік қорғау мекемелерінде-41,7%), Сонымен қатар нашақорлықпен айналысқан (денсаулық сақтау мекемелерінде-40,6%; білім беру мекемесінде-30,4%; еңбек және әлеуметтік қорғау мекемелерінде-8,3%),

Көптеген респонденттердің (денсаулық сақтау мекемелерінде-100%; білім беру мекемесінде-90,2%; еңбек және әлеуметтік қорғау мекемелерінде-58,3%), әдетте әйелдер жүктілік мәселесі бойынша мамандарға бармаған.

Білім беру мекемелерінің мамандарының айтуы бойынша бұрынғы кезде бірініші рет босанған әйелдер бас тартқан, бірақ, қазіргі таңда ондай жағдайлар көптеген өзгерістерге ұшырау салдарынан қандай да бір категориялы әйелдерді көрсету қиын. Респонденттердің белгілеуі бойынша әкесі баласынан анасы қайтыс болуына байланысты бас тарту себебі, мына көрсеткіштерден Білім беру мекемелерінде – 65,2%, денсаулық сақтау мекемелерінде – 68,8%, бірініші және бірнеше рет босанған әйелдер (денсаулық сақтау мекемелерінде-53,1%; білім беру мекемесінде-36,6%; еңбек және әлеуметтік қорғау мекемелерінде-41,7%) көруге болады.

Денсаулық сақтау мекемелері мамандарының есептеуінше (71,8%) жаңа туған баладан жылдам бас тартады. Осы жайтты білім беру мекемелерінің (51,8%) және еңбек және әлеуметтік қорғау мекемелерінің (50%) мамандары белгілеген. Бірақ, білім беру мекемелерінің (56,3%) өз анкеталарында «Баскаша» нұсқасын таңдай отырып, өз тәжірибесінде ата-аналар өз балаларын кез-келген жаста бас тарта алады деп түсіндірген.

Көптеген денсаулық сақтау мекемемелері мамандарының есептеуінше (54,9%) баладан туу бөлімшелерінде жиі кездеседі, сонымен қатар балалар үйінде (оған респонденттердің 28,1 % белгілеген) жаңа туған нәрестелер патологиясы бөлімшелерінің (25%) көрстекен.

Білім беру мекемелері мамандары туу бөлімдерінде (44,6%) және «басқасы» нұсқасындағы жауапты (36,6%): қорғаншылық органы арқылы нотариалдық, тұрмысы қолайсыз отбасылар нұсқасын таңдаған.

Көптеген респонденттердің таңдаған нұсқасы бойынша (денсаулық сақтау мекемелерінде-68,8 %, білім беру мекемелерінде – 69,6 %, еңбек және әлеуметтік қорғау мекемелерінде-60 %) аналардың балаларын бірнеше реет тастап кетуі байқалған. Баласын бірнеше реет тастап кету мәселесі бойынша сұрақты талқылау барысында ана баласын мекемеден алып кетіп біраз уақыттан соң қаржы мәселесінің тапшылығына байланысты қайта әкеліп тастаған, біраз уақыттан соң екінші баланы босануына байланысты мемлекет қамқорлығына өткізген. Сонымен қатар, біраз уақыттан соң тағы да босануына байланысты баласын өткізе беру себебіне байланысты бір отбасынан бірнеше бала бір мекемеде тәрбиеленеді.

Сонымен қатар, мамандар (денсаулық сақтау мекемелерінде-56,3%; білім беру мекемесінде-74,1%; еңбек және әлеуметтік мекемелерінде-75%) балаларды отбасына қайтару оқиғаларының болуын дәлелдейді. Бірақ, балаларды отбасына қайта қайтару көрсеткіші болымсыз, кейінгі 18 айда небәрі 1-7 адам.


2 блок «Баланың денсаулығынан ақау табылған жағдайда»


Зерттеулердің міндеті мұндай жағдайда мамандар қабылдайтын шараларды зерделеу және денсаулығына байланысты баладан бас тарту жиілігін анықтаумен қорытындыланды.


3.1.2 сурет. «Балаларда генетикалық және денсаулығына байланысты қаншалықты қиындықтар туындайды?»




Осы сұрақ бойынша мамандардың ойы: респонденттердің жартысынан көбі бала денсаулығына байланысты қиындықтар 25-33,9% «жиі» кездеседі, ал, мамандардың пайымдауынша «сирек». Кейбір мамандар (9,8-21,9%) осы сұраққа жауап беруге қиналады.